یکی از فناوریهایی که ما به صورت روزانه به آن دسترسی داریم و تقریبا میتوانیم بگوییم که بخش بسیار بزرگی از کارهای خود را با استفاده از آن انجام میدهیم، اینترنت است. اینترنت در ابتدا تنها یک فناوری نظامی بود، اما رفته رفته به صورتی عمومی در دسترس تمام افراد در سراسر جهان قرار گرفت.
داستان Brendan Eich را میتوانیم از بسیاری از جهان داستان تکامل اینترنت و فناوریهایی به حساب آوریم که ما برای وصل شدن به اینترنت از آنها استفاده میکنیم. همچنین، داستانهایی را برای ما بازگو میکند که روایتگر پیروزیها، شکستها و چیزهایی است که به زودی پیادهسازی خواهند شد.
Brendan Eich برای کسانی که به دنیای تکنولوژی و برنامهنویسی علاقه دارند، بسیار آشنا است، چرا که بیشتر به عنوان خالق زبان برنامهنویسی جاوا اسکریپت شناخته میشود. او این زبان را با تنها ده روز تلاش و کوشش شبانهروزی و نخوابیدن، توسعه داد و در سال 1995 به صورت عمومی در اختیار مردم قرار داد. در آن زمان، او برای شرکت Netscape کار میکرد و اگر به یاد داشته باشید، مرورگر آنها قبل از اینترنت اکسپلورر وارد بازار شد و توانست که به تعداد مخاطبان نسبتا زیادی دست پیدا کند.
توسعهدهنده زبان برنامهنویسی جاوااسکریپت بعد از آن که متوجه شد Netscape راه خودش را گم کرده است، پروژه دیگری را که از قبل مشغول کار روی آن بود را ایجاد کرد که در نهایت باعث تشکیل بنیاد موزیلا شد. این بنیاد در ادامه فعالیتهای خودش توانست که مفهوم اکستنشنهای مرورگر را با استفاده از فایرفاکس راهاندازی کند. البته، این روزها کمتر خبری را از این مرورگر میشنویم و بیشتر کاربران به سمت استفاده از مرورگر محبوب گوگل، یعنی فایرفاکس، رفتهاند.
او در زمانی که فایرفاکس را ترک کرد، تصمیم گرفت تا تمرکز اصلی خود را روی شرکت دیگری به نام Brave Software بگذارد که براساس اعتقاد Brendan Eich، به آغاز عصر جدیدی در دنیای اینترنت کمک کرد. Brave Software در سال 2015 تاسیس شد و مرورگر Brave را با محوریت حفظ حریم خصوصی کاربران توسعه دادند که هم تبلیغات و هم کوکیهای مخصوص ردیابی کاربران را مسدود میکند. Brendan Eich قصد دارد تا با استفاده از این پروژههای جدید خود، اینترنت را وارد دوران جدیدی کند که تمام مشخصههای اصلی فعلی که روی انحصار و نظارت نامحدود تمرکز دارد کنار بزند و تمرکززدایی و حریم خصوصی فردی را به وجود آورد.
امروزه شما میتوانید جاوا اسکریپت را در سراسر اینترنت، در کنار HTML و CSSکنید. این فناوری به کاربران اجازه میدهد تا در ویژگیهای غنی و محتوای پویا غرق شوند و به برنامهنویسی این امکان را میدهد که تعامل بهتری را با افرادی که به سایت آنها مراجعه میکنند، داشته باشند. برنامهنویسان همچنین میتوانند این زبان را در سمت سرور و دیگر اهدافی که لیست کردن آنها نیاز به مقالهای جداگانه دارد، به کار ببرند.
با توجه به فراگیر بودن جاوا اسکریپت و گستره نفوذ آن در اینترنت، بسیاری از کاربران فراموش کردهاند که این زبان برنامهنویسی را یک شخص و در کمتر از دو هفته، با استفاده از تلاش و ایدههای بسیار خوب و تازه خود ایجاد کرد. Brendan Eich در گفتگویی که با رسانعه TechRadar داشت، گفت:
اینترنت در دهه 1990 به صورت بیولوژیکی در حال تکامل بود و سهم بزرگی که من در این فرایند داشتم، به ایجاد جاوا اسکریپت باز میگردد.
زمانی که Brendan Eich در سال 1995 به Netscape پیوست، تحت شدیدترین فشارها بود، چرا که مایکروسافت استراتژی بسیار بدی را در پیش گرفته بود. با مطالعه روند در اختیار گرفتن شرکتهای دیگر توسط ردموندیها، متوجه خواهید شد که آنها همواره در تلاش هستند که ابتدا شرکت را بخرند، آن را گسترش دهند و در نهایت نابودش کنند. آنها معمولا یک نرمافزار را در نرمافزار دیگری ترکیب میکنند، آن را با امکانات اختصاصی که فقط در ویندوز کار میکند گسترش میدهند و در نهایت با استفاده از این موضوع تصمیم میگیرند که رقبای خود را از میدان خارج کنند.
در سال قبل از پیوستن Brendan Eich به Netscape، مایکروسافت پیشنهاد خرید مرورگر آنها را مطرح کرده بود، اما این شرکت تصمیم گرفت تا این پیشنهاد را به صورتی کامل رد کند. با توجه به این موضوع، Netscape متوجه شد که شرکت بعدی خواهد بود که مایکروسافت به سمت نابودی آن پیش خواهد رفت. طرحی که قرار بود از آنها در این زمینه محافظت کند، به شدت متکی بر ادغام جاوا در مرورگرشان و فرصتهایی بود که توسط جاوا اسکریپت به وجود آمدند. جاوا اسکریپت به عنوان یک زبان برنامهنویسی پویا طراحی شده بود که توسعهدهندگان غیرمتخصص میتوانستند از آن برای افزودن تعامل به وبسایتهای خود استفاده کنند.
Brendan Eich در مورد این سبک از دفاع در برابر مایکروسافت میگوید:
ما میدانستیم که مایکروسافت به دنبال ما خواهد آمد و میخواستیم که Netscape Navigator 2.0 را با جاوا به عنوان زبان برنامهنویسی اصلی و جاوا اسکریپت به عنوان کمکی برای اسکریپتنویسهای معمولی که به آنها اجازه میدهد تا چیزها را به هم بچسبانند، ارائه کنیم.
این تلاش تا حد بسیار زیاد توانست که موفقیت بزرگی را برای آنها به همراه آورد. مایکروسافت که در گذشته قصد داشت تا VBScript را به عنوان زبان پیشرو برای ساخت برنامههای کاربردی در وب معرفی کند، مجبورد شد تا در نهایت پشتیبانی از جاوا اسکریپت را در اینترنت اکسپلورر ایجاد کند. این مورد به آن معنا است که مایکروسافت هیچ کنترلی روی زبان برنامهنویسی مورد استفاده در وب که بسیار هم محبوب شده بود، نداشت.
Brendan Eich تنها توسعهدهندهای بود که تا سال 1996، به صورتی تمام وقت روی موتور جاوا اسکریپت کار میکرد، تا این که با مشکلات فنی (به گفته او کدهای نامرتب) مواجه شد که ناشی از زمان بسیار کوتاه 10 روزه توسعه این زبان بود. همچنین کاملا واضح بود که باید یک سری از تغییرات ایجاد شوند تا تصمین کند که صفحات وب در مرورگرهای متعددی که اکنون از جاوا اسکریپت پشتیبانی میکنند، همانطور که در نظر گرفته شده، عمل خواهند کرد.
پس از آن که Brendan Eich هسته جاوا اسکریپت را دوباره از نو بازطراحی کرد، با همکاری مایکروسافت و سایر فعالین در این صنعت به سمت ایجاد یک سری از تغییرات برای تمرکززدایی رفت. این همکاری در نهایت به تشکیل یک نهاد با نام Ecma International منجر شد که جاوا اسکریپت تحت نظارت آن قرار گرفت.
با مطالعه تاریخچه مرورگرها، متوجه خواهید شد که شرکت Netscape نتوانست جلوی مایکروسافت را بگیرد، چرا که آنها توانستند با استفاده از مرورگر اینترنت اکسپلورر خود، چیزی در حدود 95 درصد از بازار را در اختیار بگیرند. بیل گیتس نه تنها این مرورگر را به صورتی کاملا رایگان در اختیار مردم قرار داده بود، بلکه آن را همراه با سیستمعامل ویندوز به دست مردم میرساند و Netscape نمیتوانست در این زمینه هیچ کاری انجام دهد.
Brendan Eich در مورد این موضوع میگوید:
تعدادی از ما متوجه شده بودیم که به آخر راه خود در دنیای مرورگرها رسیدهایم و این سوال در ذهن ما ایجاد شده بود که چه اتفاقی خواهد افتاد؟
بعد از آن که Netscape متوجه شد که عملا در دنیای مرورگرها شکست خورد است، تصمیم گرفت تا کدهای مرورگر خود را منبع باز یا همان Open Source کند. Brendan Eich میگوید که ایده اصلی ما از این کار، ایجاد انجمنی، درست مانند انجمن لینوکس، بود تا نوآوریهای جدیدی را در این مرورگر به وجود آورند.
این شرکت به Brendan Eich و دیگر توسعهدهندگان وظیفه داد تا پروژه دیگری را که موزیلا نامیده میشد، راهاندازی کنند. او در مورد این موضوع میگوید که این تیم در Netscape به صورتی کاملا جدا کار میکرد و در نهایت از بقیه شرکت حذف شد. در واقع، در سالهای آینده، رابطه بین تیم موزیلا و مدیران Netscape بسیار تیره شد. این دو تیم بر سر طراحی محصول، جدول زمانی انتشار، فرهنگ کاری سمی و موضوعات دیگر با شرکت قبلی خود به مشکل خورده بودند.
Brendan Eich در مورد این بازه زمانی میگوید:
زمان سختی بود. من تا جایی که میتوانستم از ایمیل Netscape خود استفاده نمیکردم و به سمت استفاده از یک ایمیل ISP رفته بودم. من طوری رفتار کردم که انگار کاملا خارج از این شرکت هستم. من همچنین نقش یک پروکسی را برای توسعهدهندگانی داشتم که تا قبل از این کارمند نبودند، اما ما میخواستیم آنها را به شرکت خود اضافه کنیم. در همین بین بود که Netscape وقتی که به سمت ارائه قدرت برنامهنویسانش میرسد، در سطح متوسطی حرکت میکرد!
پس از آن که Netscape در سال 2003 یک سری از کارمندان خودش را اخراج کرد، Brendan Eich و تیم موزیلا از آنها جدا شدند و یک سازمان غیرانتفاعی مستقل به نام بنیاد موزیلا را تشکیل دادند که وظیفه آن، پیشبرد پروژهای با همین نام بود. در همین حال، مایکروسافت که بنابر یکی سری از مشکلات قانونی در مورد ارائه مرورگر اینترنت اکسپلورر و ویندوز تحت شدیدترین نظارتها قرار گرفته بود، توسعه مرورگر خود را به کندی پیش برد. از طرفی دیگر، سلطه مرورگر اینترنت اکسپلورر باعث شده بود که مایکروسافت دیگر دلیلی برای نوآوری نداشته باشد و باعث شده بود تا جای خالی یک تازه وارد بسیار احساس شود.
با توجه به سیاستهای عجیبی که در داخل شرکت Netscape وجود داشت، تیم موزیلا توانست که مرورگری را ایجاد کند که بتواند با استفاده از آن از پس این چالش گفته شده بربیاید. Brendan Eich میگوید که فایرفاکس برای اولین بار در طول تاریخ از توسعهپذیری پشتیبانی میکرد.
تیم موزیلا در ابتدا تحت فشارهای بسیار شدیدی قرار داشت، اما در سالهای بعد توانست که پاداش سرسختی خود را درو کند و میلیونها کاربر را به سمت استفاده از مرورگر خود جذب کند. در ادامه این فرایند، آنها وارد معاملهای بسیار پرسود با گوگل شدند تا موتور جستجو آنها تبدیل به موتور جستجوی پیشفرض فایرفاکس شود.
این فرایند گفته شده ادامه داشت، تا این که گوشیهای هوشمند ظهور کردند و باعث شد تا نحوه تعامل مردم با اینترنت کاملا تغییر پیدا کند. این تغییرات، دقیقا همان چیزهایی بودند که تیم توسعه فایرفاکس نتوانستند آن را تشخیص دهند. در حالی که شرکت اپل به صورتی پیشفرض روی آیفونهای خودش مرورگر سافاری را قرار داده بود و از طرفی دیگر هم گوشیهای اندرویدی با مرورگر کروم به بازار عرضه میشدند، فایرفاکس کم کم کنار گذاشته شد. با توجه به این موضوع، Brendan Eich باز هم به بنبستی دیگر خورده بود.
در این فرایند، موزیلا از بازار گوشیهای هوشمند کاملا کنار گذاشته شد و نمیتوانست که با هزینههای مربوط به بازاریابی شرکت گوگل رقابت کند. تمام این موارد، در نهایت تبدیل به عواملی شدند که نصب و استفاده از مرورگر فایرفاکس را به شدت کاهش داد. آخرین آمارهای منتشر شده به ما نشان میدهند که مرورگر فایرفاکس در گذشته 30 درصد از بازار را در اختیار داشت، اما نتوانست که از این میزان کاربران خودش محافظت کند و در نهایت به 4 درصد از سهم بازار رسید.
تیم موزیلا تلاشهای بسیار زیادی کرد تا مرورگر خود را در محصولات ساخته شده توسط شرکتهای مختلف قرار دهد، اما باز هم نتوانستند به موفقیتی که در گذشته داشتند برسند و حالا به سمت ارائه سرویسهای VPN رفتهاند. در نهایت، در سال 2014 بود که Brendan Eich تصمیم گرفت تا از بنیاد موزیلا کنارهگیر کند.
هیچ کسی را در دنیا نمیتوانید پیدا کنید که اهمیت مشارکت Brendan Eich در توسعه اینترنت و رسیدن به چیزی که امروز در اختیار داریم را رد کند، اما باید بگوییم که او در هر دو دوره جنگ مرورگرها در سمت بازنده ایستاده است. او ابتدا در Netscape و سپس در موزیلا شکست خورد.
او امیدوار است که این روند گفته شده با استفاده از مرورگر Brave به صورتی کامل از بین برود. او این مرورگر را برای مقابله با شرکت گوگل و جلوگیری از نفوذ و قدرت آنها در دنیای مرورگرها و بازار موتورهای جستجو ساخته است. مرورگر Brave این امکان را در اختیار کاربرانش قرار میدهد که تمام تبلیغات موجود در اینترنت را کاملا مسدود کند. از طرفی دیگر هم جلوی ورودی کوکیهای مخصوص ردیابی کاربران را در سراسر اینترنت میگیرد تا تلاش سایتها برای تبلیغات هدفمند را به آنها اطلاع دهد.
اگرچه که اکنون مرورگرهای بسیار زیادی وجود دارند که با استفاده از روشهایی جلوی نشان دادن تبلیغات را میگیرند، اما Brave به دلیل جاهطلبیهای خود برای اصلاح مجدد اقتصاد که زیربنای صنعت تبلیغات دیجیتالی به حساب میآید، بسیار متمایز شده است. Brendan Eich در مورد این مرورگر جدید خود میگوید:
برنامه ما این بود که Brave را تبدیل به مرورگری سریعتر، کم مصرفتر و خصوصیتر کنیم. ما همچنین میخواهیم که با استفاده از فناوری بلاکچین، موتور اقتصادی اینترنت را تقویت نماییم.
مدل غیرمعمول این شرکت حور محور Basic Attention Token یا همان BAT ساخته شده است که در سال 2017 از طریق ICO راهاندازی شد. در زمانی که یک تبلیغکننده در یک کمپین ثبتنام میکند، Brave تقریبا 70 درصد از هزینه را برای خرید BAT از بازار آزاد استفاده میکند و این توکنها سپس بین کاربرانی که در برنامه تبلیغات شرکت کردهاند، توزیع میشود.
تا زمانی که کاربران توکنهای BAT را در اختیار داشته باشند، میتوانند آنها را به تولیدکننده محتوای مورد علاقه خود اهدا کنند، برای تراکنشهای خرد با شرکای Brave استفاده نمایند یا از طریق صرافی به ارز معمولی تبدیل کنند. این مرورگر با استفاده از مرور دادههایی که در دستگاه کاربر ذخیره میشوند و از طریق مدل یادگیری ماشینی یا همان ML، مشخص میکند که کدام تبلیغات خاص را باید به کدام یک از کاربران نشان دهد. این رویکرد نرخ کلیک بسیار بالاتری را در مقایسه با 2 درصد موجود در صنعت تبلیغات ارائه میدهد.
درست برخلاف چیزی که گوگل با ردیابی بیرویه کاربران در سرتاسر اینترنت انجام میدهد، مدل موجود در مرورگر Brave به صورتی کاملا انتخاب شده عمل میکند و دادههای کاربرانش را به فضای ابری انتقال نمیدهد. نشانههایی که اکنون وجود دارند، به ما میگویند که این استراتژی پیادهسازی شده در مرورگر Brave که از افزایش آگاهی از اهمیت حفظ حریم خصوصی در میان کاربران به سود نسبتا زیادی رسیده، بسیار کارساز بوده است.
آخرین آمارهای منتشر شده به ما نشان میدهند که این مرورگر اکنون 50 میلیون کاربر جدید را به صورت ماهانه جذب میکند که دو برابر سال قبل و چهار برابر سال قبل از آن است. در حالی که این اعداد گفته شده در مقایسه با تعداد کل کاربرانی که در اینترنت وجود دارند بسیار کم است، Brendan Eich پیشبینی میکند که اشتیاق به این سرویس در میان توسعهدهندگان، طرفداران رمزارز و حامیان حریم خصوصی به صورتی فراتر از تصور در حال افزایش است.
او در مورد این موضوع گفت:
یک سری از افراد وجود دارند که به حریم خصوصی خود اهمیتی نمیدهند و ما هرگز قصد ندارم تا آنها را متقاعد کنیم، اما مردم عموما در نتیجه نقضهای امنیتی و اتفاقاتی مانند رسوایی کمبریج آنالیتیکا، نسبت به حریم خصوصی خود آگاهتر شدهاند. برای آن که بتوانیم به تعداد کاربر بیشتری برسیم، رسیدن به افرادی که از این نوع مشکلات آگاه هستند بسیار مهم است، چرا که آنها دوستان و خانواده خود را برای استفاده از مرورگر ما متقاعد میکنند.
اگر بازار مرورگرها را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که Brave در طول سالهای اخیر به صورتی کاملا بیسروصدا در حال گسترش امپراتوری خود با محصولات جدید مبتنیبر حریم خصوصی بوده است. با بررسی محصولات این شرکت، به مواردی مانند مرورگر، Brave VPN، فایروال، سرویس ویدیو کنفرانس رمزگذاری شده، کیف پول مخصوص رمزارزها، جمعآوری خبرها و موتور جستجو برخواهیم خورد.
Brendan Eich در پاسخ به این سوال که Brave به دنبال توسعه در کدام حوزههای بعدی خواهد بود، از ارائه هرگونه اطلاعات دقیق خودداری کرد، اما گفت که این شرکت به دنبال فضای بسیار بزرگتری است. به عنوان مثال، اگر در آینده نزدیک یک سرویس ایمیل رمزگذاری شده از Brave ببینیم، اصلا تعجب نخواهیم کرد. همه این فناوریها برای نسخه سوم اینترنت، نسل جدیدی از اینترنت که بیشتر با تمرکززدایی و حفظ حریم خصوصی کاربران تعریف میشود، پایه و اساس خواهند بود.
در میان کسانی که تلاش میکنند تا نسل سوم اینترنت را به وجود آورند، بسیاری بر این باورند که بلاکچین و ارزهای دیجیتالی نقشی بسیار اساسی را ایفا خواهند کرد. به صورتی کاملا طبیعی، مرورگر Brave تعداد زیادی از علاقهمندان به ارزهای دیجیتالی را به سمت خودش جذب کرده است که جاهطلبیهای آنها در رابطه به آزادی اقتصادی با تلاشهای این شرکت برای ایجاد اینترنتی عادلانهتر و خصوصیتر همخوانی دارد.
موفقیت این پروژه در دراز مدت زمانی تعیین میشود که Brave مشخص کند که چگونه میتواند خود را به صورتی موثرتر به مخاطبان گستردهتر و کمتر فنی بفروشد. قبل از این که بتواند تسلط گوگ و سایر شرکتهای فعال در این صنعت را به چالش بکشاند، هنوز راه بسیار طولانی را در پیش دارد.
با بررسی داستان Brendan Eich، متوجه خواهیم شد که اینترنت مملو از اجساد غولهای بزرگ دنیای تکنولوژی است که زمانی بر بازار تکنولوژی فرمانروایی میکردند. هر روز که میگذرد، تعداد افراد بسیار بیشتری به سمت محافظت از حریم خصوصی خود در اینتر پیش میروند و Brave هم خودش را هر روز بیشتر از گذشته برای آنها آماده میکند.