کاروتک

تکنولوژی و علمی

تلویزیون و سینما

تلویزیون کاروتک

تئوری‌هایی وجود دارند که نشان می‌دهند زمین در آینده از مدار خود خارج خواهد شد یا حتی منظومه شمسی را ترک خواهد کرد. اما این تئوری‌ها تا چه اندازه درست هستند؟ آیا انسان‌ها می‌توانند در آینده زمین را از مدار آن خارج کنند؟

اگر از عاشقان فیلم‌های سینمایی و علمی-تخیلی باشید، احتمالا The Wandering Earth را تماشا کرده‌اید. لیو سیکسین، نویسنده‌‌ی این فیلم سینمایی، سناریویی را به تصویر می‌کشد که در آن انسان‌ها تصمیم می‌گیرند زمین را از منظومه شمسی خارج کنند؛ زیرا یک طوفان خورشیدی بزرگ در راه است که قرار است تمام سیارات نزدیک به خورشید را از بین ببرد و انسان‌ها نیز قصد فرار کردن از این طوفان سهمگین را دارند.

بیش‌تر بخوانید: طوفان خورشیدی؛ آیا خورشید می‌تواند در آینده زمین را نابود کند؟

البته همان‌طور که قطعا می‌دانید، این داستان، صرفا فقط یک داستان ساده در دنیای سینما است؛ اما آیا واقعاً زمین می‌تواند منظومه شمسی را ترک کند؟

ماتئو سریوتی، مهندس هوافضا و مدرس سیستم‌های فضایی در دانشگاه گلاسکو در بریتانیا، در این‌باره گفت که بسیار بعید است چنین اتفاقی بیفتد. با این حال، او در ادامه توضیح داد، که واژه‌ی «بعید» به‌معنای «غیرممکن» نیست و تئوری را مطرح کرد که زمین در آن از مدار خود خارج خواهد شد.

او گفت:

زمین می‌تواند از طریق فرایند یک جرم بین ستاره‌ای عظیم، از مدار خود دور شود، از فضای بین‌ستاره‌ای عبور کند و  منظومه شمسی را ترک کند.

در طی این برخورد نزدیک، زمین و جسم برخوردکننده، انرژی و حرکت را با یک‌دیگر تبادل می‌کنند و مدار زمین مختل می‌شود. اگر جسم سریع، عظیم و به اندازه کافی نزدیک باشد، می‌تواند راهی برای فرار از منظومه شمسی را برای زمین به ارمغان بیاورد.

تیموتی دیویس، مدرس ارشد فیزیک و نجوم در دانشگاه کاردیف در ایالات متحده نیز موافقت کرد که زمین از لحاظ تئوری می‌تواند از منظومه شمسی خارج شود و فرضیه خود را در مورد چگونگی این اتفاق شرح داد:

سیارات، همان‌طور که در حال حاضر این‌گونه است، در اطراف خورشید در یک مدار پایدار قرار دارند. با این حال ، اگر خورشید با یک ستاره دیگر برخوردی از فاصله نزدیک داشته باشد، تعامل گرانشی این برخورد می‌تواند این مدارها را مختل کند و به‌طور بالقوه باعث می‌شود زمین از مدار خود خارج و در نهایت، از سیستم خورشیدی خارج شوید.

با این حال، دیویس خاطرنشان کرد که اگرچه این سناریو کاملا امکان‌پذیر است، اما بسیار بعید است که در آینده‌ای نزدیک اتفاق بیفتد.

دیویس در این‌باره گفت:

چنین برخوردهای ستاره‌ای بسیار نادر، اما قابل وقوع هستند. به‌عنوان مثال، ما احتمال می‌دهیم که ستاره Gliese 710 از نظر نجومی، حدود یک میلیون سال دیگر به خورشید نزدیک شود؛ اما حتی این نزدیک شدن هم بعید است که بتواند که مدار سیارات را مختل کند.

آیا انسان‌ها می‌توانند زمین را از منظومه شمسی به بیرون هدایت کنند؟

حال فهمیدیم که به‌صورت طبیعی، تقریبا غیرممکن است که به این زودی‌ها زمین از منظومه شمسی خارج شود. اما آیا بشریت می‌تواند ماشین‌آلاتی بسازد که مدار زمین را تغییر دهند و آن را از منظومه شمسی خارج کنند؟

دیویس در جواب این سوال گفت:

انرژی لازم برای خارج کردن زمین از مدار آن و بیرون راندن آن از منظومه شمسی، بسیار زیاد است و تقریبا عددی به مقدار 1 با 21 صفر بعد از آن بمب‌ هیدروژنی نیاز است تا آن را از مدار خارج کنند. البته منابع انرزی در آینده کشف خواهند شد که می‌توانند چنین انرژی عظیمی را فراهم کنند.

حتی اگر چنین رویدادی اتفاق بیفتد و زمین از منظومه شمسی جدا شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر سیاره ما به‌طور دائم در اعماق جهان بچرخد، چه تأثیری بر روی حیات به‌وجود خواهد آمد؟

سریوتی گفت:

زمین به فضای بین ستاره‌ای پرواز می‌کند تا این‌که توسط یک ستاره دیگر یا سیاه‌چاله بلعیده شود. در واقع، بهتر است که هیچ‌وقت زمین از منظومه شمسی خارج نشود؛‌ زیرا دیر یا زود، توسط یک جسم بزرگ‌تر نابود خواهد شد.

او در ادامه گفت:

اگر زمین از مدار خود خارج شود، بعید است که جوی باقی بماند؛ زیرا آب‌و‌هوای کلی زمین به‌دلیل عدم تعادل خوب تابش ناشی از خورشید و انرژی از بین رفته به فضای عمیق بسیار دچار مشکل خواهد شد. اگر تعادل تابشی زمین که از خورشید نشأت می‌گیرد تغییر پیدا کند، دما بلافاصله و به‌طرز چشم‌گیری کم یا زیاد می‌شود.

دیویس اضافه کرد که تقریبا هیچ‌ گونه زنده‌ای نمی‌تواند روی زمین از این اتفاق فاجعه‌آمیر جان سالم به در ببرد. او گفت:

اگر زمین از منظومه شمسی خارج شود، احتمالا حیات در سیاره ما ناپدید خواهد شد. تقریباً تمام انرژی مورد استفاده ارگانیسم‌های زنده زمین به‌طور مستقیم (مثلا گیاهانی که فتوسنتر می‌کنند) یا به‌طور غیر مستقیم (به‌عنوان مثال گیاه‌خواران در حال خوردن گیاهان و گوشت‌خواران در حال خوردن گیاه‌خواران)  از خورشید سرچشمه می‌گیرند و زمانی که خورشید ناپدید شود، همه‌ی این‌ها از بین خواهند رفت.

در این سناریو ، هرچه زمین از خورشید دور شود، دمای آن پایین‌تر می‌آید و در نهایت کاملاً یخ می‌زند. در واقع، اگر زمین از خورشید دور شود، تنها منبع طبیعی که برای گرما باقی خواهد ماند، عناصر رادیواکتیو خواهند بود.

دیویس توضیح داد که برخی از گونه‌ها ممکن است تا مدت زمان کوتاهی زنده بمانند، اما در نهایت همه محکوم به مرگ خواهند بود. برخی از اکستروفیل‌ها (حیوانات یا گیاهانی که می‌توانند در محیط‌های خاص و سخت زندگی کنند) ممکن است بتوانند به حیات خود ادامه بدهند، اما زندگی تمام آن‌ها در طولانی‌مدت ادامه پیدا نخواهد کرد. گرمای رادیواکتیو نیز به زمین فقط اجازه می‌دهد تا دمای حدود منهای 230 درجه سانتی‌گراد را حفظ کند؛ در این دما بیش‌تر جو نیز یخ می‌زند و سطح زمین، مانند یک دنیای مرده یخی در فضای بی‌کران خواهد بود. در واقع، اگر سینمایی The Wandering Earth تماشا کرده باشید، می‌بینید که هیچ حیاتی بر روی سطح زمین وجود ندارد و انسان‌ها در زیر زمین به زندگی ادامه می‌دهند.

در نهایت، سریوتی افزود که در نهایت، روزی فرا می‌رسد که منظومه شمسی به‌شدت مختل خواهد شد و در آن روز، یا زمین از مدار خود خارج می‌شود و به سمت فضای بی‌کران حرکت می‌کنید، یا به‌طور کامل از بین خواهد رفت. او گفت:

ما پیش‌بینی می کنیم که کهکشان ما در حدود 4.5 میلیارد سال آینده، با آندرومدا (نزدیک‌ترین کهکشان همسایه ما) برخورد می‌کند. چنین برخورد بزرگی از میلیون‌ها ستاره احتمالاً باعث ایجاد یک اختلال اساسی در منظومه شمسی خواهد شد!

بنابراین، زمین به‌طور قطع در آینده بسیار دور، منظومه شمسی را ترک خواهد کرد؛ اما ما هنوز با این اتفاق چند میلیارد سال فاصله داریم. پس جای نگرانی وجود ندارد.

پی‌نوشت

جرم بین ستاره‌ای: یک جرم بین ستاره‌ای یک جرم نجومی، (مانند یک سیارک، یک دنباله‌دار، یا یک سیاره سرکش، اما نه یک ستاره) در فضای بین ستاره‌ای است که از نظر گرانشی به یک ستاره متصل نیست.