کاروتک

تکنولوژی و علمی

تلویزیون و سینما

تلویزیون کاروتک

فردریک ایدستام، مهندس معدن و موسس نوکیا، در تاریخ 28 اکتبر 1838 در شهر تیروانتو در فنلاند متولد شد و در سن 80 سالگی در شهر هلسینکی از دنیا رفت.

فردریک در یک خانواده ثروتمند فنلاندی متولد شده بود. پدر فردریک گوستاف ایدستام بود و مادرش آنا سوفیا تراپ. پدر فردریک ایدستام (Fredrik Idestam) که در ابتدا گوستاف ایدمان (Gustaf Idman) نامیده می‌شد، یک مقام بلندپایه در صنعت معدن فنلاند بود که وقتی در کودکی تحت سرپرستی دایی‌اش قرار گرفت، نام خانوادگی ایدستام را دریافت کرد.

همسر فردریک، ماریا روزینا کروک در سال 1965 با فردریک ازدواج کرده بود و در سال 1916 ناگزیر به علت مرگ فردریک، از او جدا شد. فردریک و ماریا، در طول 49 سال زندگی مشترک خود، صاحب 6 فرزند شدند که اولین آن‌ها دختری به اسم گرتود (Gertud) بود که در سال 1865 به دنیا آمد. همسر گرتود، گوستاف هوگلهولم (Gustaf Fogelholm) بود که بعدها مدیریت شرکت نوکیا را در دست گرفت. فرزندان بعدی فردریک و ماریا دخترانی به اسم النا (متولد 1867)، کارین (1869) و مارتا (1875) و همچنین یک فرزند پسر به اسم والبرگ (متولد 1870) بودند.

تخصص فردریک در کار معدن بود و در طول آموزش‌هایی که در این صنعت پشت سر گذاشته بود، توانسته بود نمره استادی را دریافت کند. پدر فردریک، گوستاف ایدستام هم یک مهندس معدن بسیار موفق بود و فردریک هم مسیر پدرش را دنبال می‌کرد. او در تلاش بود تا یک شغل رسمی در هیئت معدنچیان دوک‌نشین فنلاند به دست بیاورد.

در سال 1863 تا 64، در یک سنای فنلاندی که در آن زمان نقش دولت را در دوک‌نشین فنلاند ایفا می‌کرد، یک بورس تحصیلی به فردریک ایدستام تعلق گرفت که با استفاده از آن به دانشگاه معدن آلمان (Bergakademie) در شهر فریبرگ در ایالت ساکسونی رفت و شروع به تحصیل و مطالعه درباره فلزها کرد. فردریک در دورانی که در دانشگاه معدن آلمان تحصیل می‌کرد، از سوی هیئت معدنچیان فنلاند به عنوان یک مهندس معدن به رسمیت شناخته شد. اما خیلی زود در اوایل تابستان سال 1864، برنامه‌های کاری فردریک ایدستام به طور کامل تغییر کردند.

فردریک در سفر برگشت خود از فریبرگ به سمت فنلاند، در کوهستان‌های هارز (Harz Mountains) که بود، یک کارخانه آسیاب چوب زمینی را سر راه خود ملاقات کرد. این یک اختراع جدید بود. یک دستگاه کاملا جدید که ماده خام برای تولید کاغذ از چوب را تولید می‌کرد. این دستگاه تولید کاغذ توسط صاحب همین کارخانه، هینریچ ووئلتر توسعه یافته بود. فردریک در طول ملاقات خود از این کارخانۀ تولید کاغذ از چوب که کاملا اتفاقی در مسیر برگشت خود از فریبرگ در آلمان پیدا کرده بود، به این نتیجه رسید که این فناوری جدید به اندازه کافی پیشرفته و تکامل یافته است که بتوان با استفاده از آن یک تولید تجاری راه اندازی کرد.

در همین سال‌ها، به لطف انقلاب صنعتی و اختراع دستگاه‌های تولید کاغذ، به دنبال استفاده از کاغذ در صنعت چاپ، تقاضای کاغذ به شدت در اروپا و آمریکای شمالی بالا رفته بود. به همین خاطر فرصت بسیار خوبی برای بسیاری از تاجرها فراهم شده بود تا بهترین روش‌ها را برای تولید کاغذ به کار ببرند و بازار کاغذ را در دست بگیرند. با این وجود اما تولید کاغذ پیشرفت خوبی را تجربه نمی‌کرد. چرا که پارچه‌هایی که در تولید کاغذ به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شدند حسابی کم‌یاب بودند و هیچ راهی برای افزایش مواد خام و اولیه برای تولید کاغذ وجود نداشت.

فردریک ایدستام معتقد بود دستگاهی که ووئلتر توسعه داده است، دقیقا راه‌حلی است که می‌توان از طریق آن به بازار کاغذ رونق بخشید و مشکل کمبود مواد اولیه برای تولید آن را حل کرد. ووئلتر از همین حالا شروع به تولید کاغذ برای آلمان کرده بود و فردریک ایدستام هم متوجه شد که این فرصت بسیار خوبی است تا این فناوری را به کشور فنلاند ببرد و در آنجا شروع به تولید کاغذ کند. در گذشته برای تولید کاغذ از پارچه و نخ استفاده می‌شد اما حالا فردریک می‌توانست با استفاده از چوب کاغذ تولید کند. از طرفی هم کشور فنلاند منابع نامحدودی از چوب در جنگل‌های خود داشت و مکان بسیار خوبی برای تولید کاغذ با استفاده از چوب به نظر می‌رسید

در برخی از نقاط جغرافیایی کشور فنلاند، شرایط به گونه‌ای بود که از یک سو می‌شد با استفاده از جنگل‌ها به منبع بزرگی از چوب خام دسترسی داشت و از سویی دیگر آبشارها می‌توانستند نیروی لازم برای کارخانه را تامین کنند. فردریک در اولین فرصتی که به فنلاند برگشت، مهندسی معدن را کنار گذاشت و سریعا ماشین‌ها و دستگاه‌های لازم برای تولید کاغذ با استفاده از چوب را از ووئلتر در آلمان سفارش داد. در تاریخ 12 می 1865 فردریک ایدستام از سوی سنای فنلاند مجوز راه‌اندازی کارخانه تولید کاغذش را دریافت کرد. امروزه تاریخ 12 می 1865، به عنوان تاریح تاسیس شرکت نوکیا شناخته می‌شود که حالا یک کمپانی بزرگ تولید محصولات هوشمند است.

در اوایل سال 1866، فردریک ایدستام کارخانه خود را در ارتفاعات کم آبشارهای تامرکوسکی راپیدز در شهر تامپره فنلاند راه‌اندازی کرده بود و تولید کاغذ با استفاده از چوب به عنوان مواد اولیه اصلی، توسط فردریک ایستادم عملا آغاز شده بود. با این وجود فردریک ایستادم در این زمینه اولین کارخانه تولید کاغذ از چوب را در فنلاند در احتیار نداشت و پیش از این افراد دیگری هم شروع به کار کرده بودند. داروسازی به اسم آچاتس تونبرگ از سال 1860 در نزدیکی شهر ویپوری در شهر فنلاند، یک کارخانه تولید کاغذ زمینی را که مشابه کارخانه فردریک با استفاده از چوب کاغذ تولید می‌کرد، راه اندازی کرده بود. اینطور که از شواهد پیدا بود، تونبرگ به طور مستقل و بدون استفاده از فناوری آلمانی ووئلتر این کار را انجام می‌داد و کارخانه‌اش را از پایه در فنلاند راه‌اندازی کرده بود.

تونبرگ با وجود اینکه روش متفاوت خودش را داشت و بدون استفاده از دستگاه‌های آلمانی ووئلتر از طریق چوب کاغذ تولید می‌کرد، اصلا در کارش موفق نبود. تونبرگ در جریان راه‌اندازی کارخانه تولید کاغذ خودش، سرمایه‌گذاری کوچکی را ترتیب داده بود و تولید بسیار کم‌تری در مقایسه با کارخانه فردریک ایدستام که از دستگاه‌های ووئلتر استفاده می‌کرد، داشت. در طولانی مدت، کارخانه تونبرگ از میدان خارج شد و کارخانه فردریک که عملکرد خیلی بهتری داشت، توانست توجه رقبای دیگر در صنعت تولید کاغذ را جلب کند.

همانند ووئلتر در آلمان، فردریک ایستادم مجبور بود با انرژی در بازار تبلیغ کند و کاغذ تولیدی خود را به فروش برساند. خمیر چوب مخصوص کاغذسازی از خمیر پارچه‌ای ارزان‌تر بود. اما کارخانه‌های تولید کاغذ و همچنین مشتریانی که در کار خود از کاغذ استفاده می‌کردند، همیر چوب مخصوص کاغذسازی را در مقایسه با خمیر پارچه‌ای به عنوان یک انتخاب دوم به حساب می‌آوردند و خمیر چوبی مخصوص کاغذسازی توسط آن دسته از تولیدکننده‌هایی که خمیر پارچه‌ای را بهتر می‌دانستند، به “پارچه چوبی” مشهور شده بود که اصطلاحا اشاره به کیفیت پایین‌تر چوب در مقایسه با پارچه داشت.

فردریک ایدستام به دنبال پیدا کردن راه‌حلی برای محبوبیت کم خمیر چوب مخصوص کاغذسازی در مقایسه با خمیر پارچه‌ای، از کارهانه فرنکل (Frenckell) در تامپره که با استفاده از خمیر پارچه‌ای کاغذ تولید می‌کرد، نوعی کاغذ سفارش می‌داد که در الیاف آن از هر دو نوع خمیر چوب و خمیر پارچه‌ای به یک اندازه استفاده شده بود. در سال 1866 روزنامه تامپرین سانومت (Tampereen Sanomet) اولین نشریه فنلاندی بود که از کاغذهای چوبی برای تولید روزنامه‌های خود استفاده کرد. بعد از این نشریه، نشریه هلسینگفورس داگبلاد (Helsingfors Dagblad) نیز شروع به استفاده از کاغذهای چوبی کرد.

در همین حین که نشریه‌های بیشتری برای تولید روزنامه‌های خود از کاغذ چوبی استفاده می‌کردند و کاغذ تولید شده با خمیر چوبی محبوبیت بیشتری پیدا کرد، فردریک ایدستام در سال 1867 کارخانه کاغذسازی چوبی خود را در جشنواره Paris Exhibition به نمایش گذاشت یک مدل برنزی دریافت کرد. فردریک ایدستام بعدها اعلام کرد که این دستاور، نقطه عطفی بود که تجارت او شروع به پیشرفت کرد و به تجارت بسیار بزرگتری تبدیل شد. در همان سال در جشنواره Paris Exhibition ووئلتر برنده مدال طلایی شده بود و به نظر می‌رسید جهان متوجه اهمیت بسیار زیاد این صنعت شده است. از همین رو کم‌کم صنعت تولید کاغذ چوبی محبوبیت بیشتری پیدا کرد و کارخانه‌های ووئلتر و فردریک ایدستام مشتریان بیشتری در سرتاسر جهان پیدا کردند.

اولین رقیب فردریک ایدستام در فنلاند، یک داروساز اهل تامپره در فنلاند به نام گوستاف آدولف سرلاچیوس (Gustaf Adolf Serlachius) بود. کسی که در ابتدا از طریق مدیریت در کارخانه فردریک با این صنعت آشنا شده بود. سرلاچیوس در سال 1868 در منطقه مانتا (Mänttä) کارخانه خود را راه‌اندازی کرد. بعد از سرلاچیوس، صنعت داروسازی فنلاند یک داروساز دیگر نیز به صنعت کاغذسازی از دست داد و ادوارد جولیوس گرنبرگ (Edvard Julius Granberg) نیز در سال 1871 در شهر ولکیاکوسکی (Velkeakoski) کارخانه تولید کاغذ چوبی خود را تاسیس کرد. در نهایت، فردریک ایدستام در سال 1868 دومین کارخانه خود را در 15 کلومتری شهر تامپره در شهر کوچکتری به اسم نوکیا (Nokia) تاسیس کرد و برای همیشه اسم نوکیا با میراث این کارخانه گره خورد.

در اوایل دهه 1870 تعدادی دیگر از کارخانه‌های تولید کاغذ چوبی در فنلاند شروع به کار کردند. فنلاند حدود 20 سال از صنعت چوب‌بری سوئد و نروژ عقب‌تر بود. اما صنعت کاغذسازی با استفاده از خمیر چوبی به طور همزمان در هر سه کشور شمال اروپایی فنلاند، سوئد و نروژ شروع به کار کرده بود. از اوایل دهه 1870 میلادی تا شروع جنگ جهانی اول، سهم صنایع شیمیایی جنگل (chemical forest industry) از صادرات فنلاند از صفر به 20درصد افزایش پیدا کرد و همزمان، ارزش مجموع صادرات کشور فنلاند نیز افزایش بسیار چشمگیری را تجربه کرد.

فردریک ایدستام در سال 1871 کارخانه‌های خود را به یک شرکت مشارکتی تغییر شکل داد. فردریک همراه با دوست صمیمی‌اش لئو میشلن (Leo Mechelin) به صورت مشارکتی شرکت نوکیا را به عنوان یک شرکت با مسئولیت محدود (Limited Company) تاسیس کرد و Nokia Ltd متولد شد. لئو میشلن یک دولتمرد بود و در اواخر قرن 19 به عنوان یکی از برجسته‌ترین چهره‌های عمومی فنلاند شناخته می‌شد. فردریک ایدستام به همراهی لئو میشلن تمامی فعالیت‌های مربوط به کارخانه‌های سابق فردریک را در قالب زیرمجموعه‌های شرکت نوکیا درآوردند و در همان زمان یک کارخانه جدید نیز راه‌اندازی کردند.

فردریک ایدستام در مجموع مالکیت 50درصد از سهام شرکت نوکیا را در اختیار داشت و همچنین در هیئت معدنچیان فنلاند سمت خود را به عنوان استاد ضرابخانه تغییر داد و به طور کامل خود را وقف مدیریت شرکت نوکیا کرد. از سویی دیگر میشلن نیز کمک چشمگیری در مدیریت شرکت نوکیا از خود نشان می‌داد و موفق شده بود از سوی پایتخت توجه سرمایه‌گذارها را برای سرمایه‌گذاری بیشتر روی تولیدی‌های شرکت نوکیا جلب کند. به همین خاطر توسعۀ شرکت نوکیا بسیار خوب پیش می‌رفت.

فردریک ایدستام با احتیاط بسیار زیادی تجارت‌های شرکت نوکیا را مدیریت می‌کرد. زمانی که خیلی از صنعتگران فنلاندی با بحران شدید اقتصادی روبه‌رو شده بودند، برنامه‌ریزی‌های اقتصادی فردریک ایدستام باعث شده بود شرکت نوکیا در این بحران شدید اقتصادی دوام بیاورد و ورشکسته نشود. مدتی بعد در اوایل دهه 1880 میلادی، سه ماشین کاغذسازی در شرکت نوکیا به تولید رسیدند و در سال 1885 نیز اولین کارخانه تولید خمیر سولفیتی در فنلاند توسط شرکت نوکیا تاسیس شد. خمیر چوب شیمیایی حالا به عنوان یک ماده اولیه و خام جایگزین خمیر پارچه‌ای شده بود. در اواخر دهه 1880 میلادی، شرکت نوکیا تمامی خمیرهای چوب و خمیرهای چوب شیمیایی خود را برای تولید کاغذ استفاده می‌کرد.

به دنبال موفقیت‌های بزرگ شرکت نوکیا در صنعت کاغذسازی، فردریک ایدستام و دیگر مسئولانی که تحت رهبری او کار می‌کردند، تولیدی‌های جدید خود را سازمان‌دهی و راه‌اندازی کردند: یک انجمن مقواسازی در سال 1874، یک انجمن خمیر در سال 1875 و انجمن کاغذسازی در سال 1892. این مراکز تجاری، توسط فنلاندی‌ها مورد بهره‌وری قرار گرفتند تا بیشتر از همیشه، در بازار روسیه به موفقیت برسند (در آن سال‌ها فنلاند به عنوان بخشی از امپراطوری روسیه شناخته می‌شد). فردریک ایدستام در سال 1896 از مدیریت شرکت نوکیا بازنشسته شد و تا سال 1903 ریاست انجمن کاغذ را برعهده داشت.

میراث فردریک ایدستام در شرکت نوکیا پس از بازنشستگی فردریک، به داماد او گوستاف فوگلهلم رسید و ریاست انجمن نیز به دست لئو میشلن افتاد. فردریک ایدستام در تاریخ 8 آپیل 1916 در سن 80 سالگی در شهر فلسینکی فوت کرد و در آرامگاه هیتانیمی (Hietaniemi Cemetery) به خاک سپرده شد.