سوالی که پس از انتشار تصاویر شگفتانگیز اخیر از فضا توسط تلسکوپ جیمز وب، قطعا ذهن خیلی از علاقمندان به تکنولوژیهای فضایی را مشغول کرده است.
چند روز پیش سرانجام پس از ماهها انتظار، اولین تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ جیمز وب توسط ناسا در اینترنت به اشتراک گذاشته شدند و نه تنها علاقمندان به ستارهشناسی و تکنولوژیهای فضایی را در حیرت فرو برد، بلکه بسیاری از مردم عادی در سرتاسر جهان را نیز شگفتزده کرد. اما به طور همزمان با اینکه به همۀ مردم جهان نشان داد که آسمان در عمق هزاران سال نوری خود به چه شکلی به نظر میرسد، سوالات زیادی هم به وجود آورد. یکی از این پرسشها بدون شک دربارۀ این است که تلسکوپ جیمز وب چگونه تمام این تصاویر را در حافظۀ خود ذخیره میکند و سپس به زمین میفرستد؟ یا در بیانی سادهتر، تلسکوپ جیمز وب چقدر حافظۀ داخلی دارد؟
شاید در وهلۀ اول باورش برای شما سخت باشد که بدانید تلسکوپ جیمز وب برای ذخیره کردن تصاویر خود تنها به یک حافظۀ 68 گیگابایتی دسترسی دارد. نه خبری از هارد درایوهای چند ترابایتی است و نه هیچ حافظۀ جانبی دیگری که بخواهد تمامی تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ جیمز وب را در مدت زمان طولانی در خود ذخیره کند. تلسکوپ جیمز وب در واقع به یک حافظۀ 68 گیگابایتی دسترسی دارد که طی هر شبانهروز (24 ساعت) فقط از 58 گیگابایت آن استفاده میکند. روند ذخیرهسازی تصاویر توسط تلسکوپ جیمز وب و ارسال آنها به زمین اینگونه است که این تلسکوپ در ابتدا در طول 24 به اندازۀ 58 گیگابایت تصویر را به ثبت میرساند، سپس در انتهای هر روز تمام این 58 گیگابایت را به زمین میفرستد و برای همیشه از روی حافظۀ خود پاک میکند. در واقع تلسکوپ جیمز وب هیچوقت تصاویر ثبت شده را بیشتر از 24 ساعت در حافظۀ خود نگه نمیدارد. این مقدار از تصاویر ثبت شده از فضا، در یک تلسکوپ معلق در کهکشان به درد چه کسی میخورد؟ مخصوصا وقتی با این حقیقت روبرو میشویم که تلسکوپ جیمز وب هیچوقت قرار نیست به زمین برگردد. پس قاعدتا کسی قرار نیست از تصاویر ثبت شده در حافظۀ آن استفاده کند و احتمالا بیگانگان فضایی هم قادر به استخراج دیتاهای زمینی نخواهند بود. از همین رو دانشمندان ناسا فقط یک حافظۀ SSR (حافظۀ ریکورد جامد یا Solid State Recorder) 68 گیگابایتی را روی تلسکوپ جیمز وب تعبیه کردهاند. آنها 10 گیگابایت فضای اضافی برای این حافظه در نظر گرفتهاند تا در طول این گردش 10 ساله که برایش برنامهریزی کردهاند، حافظۀ تلسکوپ بدون مشکل به کار خود ادامه دهد و از طرفی هم با ذخیرۀ فایلهای بلا استفاده سرعت خود را کاهش ندهد.
خیلی جالب است که اغلب اوقات تمام تصورات ما از ساز و کار تکنولوژیهای پیشرفته، غلط از آب در میآیند و همیشه وقتی از جزئیات آنها میشنویم، شگفتزده میشویم. همانطور که مطلع شدید، تلسکوپ جیمز وب فقط یک حافظۀ 68 گیگابایتی دارد که هر 24 ساعت با ارسال تصاویر به زمین، تخلیه میشود و قرار است این پروسه را حداقل تا 10 سال آینده بدون توقف به صورت روزانه به انجام برساند.