کمپانی اپل از زمان شروع به کار در سال 1976، همواره ارائهدهندهی ایدههای خلاقانه و محصولات خارقالعاده بوده است. از ارائهی اپل II گرفته تا محصولات جدیدتر شامل iMac، iPod و iPhone؛ اما زمانی که نوبت به معرفی ساعتهای هوشمند رسید، اپل سنت و روال خود را در نام گذاری تمامی محصولات، با حرف “i” کنار گذاشت و در کمال تعجب نام «اپل واچ» را برای ساعتهای هوشمند خود انتخاب کرد. قطعاً این تغییر نام، برای شرکتی همانند اپل، نمیتواند تصادفی باشد. چه اتفاقی سبب شد که این کمپانی، استراتژی خود در نام گذاری محصولات و استفاده از پیشوند i را کنار بگذارد و به جای استفاده از نام iWatch، ساعتهای هوشمند خود را اپل واچ بنامد؟
در این مقاله ابتدا به بررسی تاریخچهی کوتاهی از این کمپانی و فراز و فرودهایی که در راه تجارت و صنعت با آنها برخورد کرده است، میپردازیم و سپس علت نام گذاری اپل واچ را بررسی میکنیم؛ با کارو تک همراه باشید.
کمپانی کامپیوتر اپل در یکم آوریل سال 1976 توسط استیو جابز و استیو وازنیاک تأسیس شد. این دو شخص در نظر داشتند، نگاه مردم را نسبت به کامپیوتر تغییر دهند. آنها در نظر داشتند، کامپیوترها را آنقدر کوچک کنند که مردم بتوانند در خانه یا محل کار از آنها استفاده کنند. به بیان سادهتر، آنها میخواستند، کامپیوترها کاربرپسند شوند.
پس از کسب موفقیتهای فراوان، در سال 1983، وازنیاک به سبب کاهش علاقه به فعالیت و عمکلردهای روزانه کامپیوترهای اپل، این کمپانی را ترک کرد. بعد از این اتفاق، استیو جابز، جان اسکالی ، رئیس شرکت پپسی را به عنوان مدیر عامل اپل انتخاب کرد. اما این کار نتیجهی مطلوبی به دنبال نداشت و جابز پس از جدالهای فراوان با اسکالی در سال 1985، اپل را ترک کرد.
در این دهه اپل، همچنان به صورت مطلوب عمل میکرد و در سال 1990 به سبب برنامههایی که استیو جابز قبل از رفتن خود پی ریزی کرده بود، همچنان به رشد خود ادامه داد و به بالاترین میزان سود دهی خود رسید؛ اما بعد از گذشت چند سال از اوج فاصله گرفت، به طوری که در سال 1996 بسیاری از کارشناسان باور داشتند که این شرکت محکوم به فناست. جابز بعد از ترک اپل، کمپانی خود با نام NeXT Software را تأسیس و استودیوی انیمیشن Pixar را هم خریداری کرد که بعداً به موفقیت زیادی دست پیدا کرد. همزمان با بازگشت جابز به اپل در سال 1997، این کمپانی با معرفی محصولات جدید به عرصه تکنولوژی بازگشت.
بعد از آن که جابز سکان مدیریت این شرکت را مجدداً برعهده گرفت، برای بازسازی و شکوفایی بیشتر آن تلاش کرد. اپل در طول دههی ابتدایی سال 1990 درگیر جدال و کشمکشهای فراوان بود و تا زمان بازگشت استیو جابز در آستانهی ورشکستگی قرار داشت. پس از آن در سال 1998 با معرفی iMac مجدداً کار خود را آغاز کرد. میتوان گفت جابز و iMac در کنار یکدیگر اپل را نجات دادند. ایدهی نام iMac توسط شخصی به نام کن سگل که در آژانس تبلیغاتی اپل کار میکرد، مطرح شد. به سبب موفقیت این محصول، اپل این شیوهی نام گذاری را برای سایر محصولات خود ادامه داد.
در سال 1999، اپل اولین iBook خود را ارائه داد. iBook یک لپ تاپ کاربر پسند بود که به مردم اجازه میداد به صورت وایرلس به شبکه اینترنت متصل شوند. در سال 2001، اپل iPod را معرفی کرد، یک پخش کننده موسیقی دستی که به افراد اجازه ذخیره سازی هزاران عدد موزیک را میداد.
دههی ابتدایی سال 2000، زمانی بود که اپل خدمات وب خود شامل iReview ، iTool و iTunes را ایجاد کرد. بعد از آن در سال 2007 با معرفی و ارائهی اولین آیفون، در صنعت موبایل، انقلاب به پا کرد. آیفون، جایگاه این کمپانی را به عنوان یکی از قدرتمندترین غولهای تکنولوژی در جهان تثبیت کرد.
در یک مصاحبه که با تیم کوک مدیر ارشد اپل، انجام گرفت، علت این امر از او سؤال شد؛ اما او به این سؤال پاسخ مشخصی نداد و صرفاً به ذکر این مسئله اکتفا کرد که نام اپل واچ از آهنگ بهتری برخوردار است. با در نظر گرفتن میزان زمانی که اپل برای طراحی یک محصول و جزئیات آن در نظر میگیرد، به این نتیجه میرسیم که حتماً دلایل مهمتری برای این سنت شکنی وجود دارد و نمیتوان آن را صرفاً به بهتر بودن آهنگ کلمه یا دلایل شخصی آقای کوک ارتباط داد.
زمانی که این کمپانی بر روی توسعهی ساعتهای هوشمند خود فعالیت میکرد و به دنبال استفاده از نام iWatch بود، به یک سری مسائل و مشکلات قانونی و حقوقی برخورد کرد، به دلیل این که این نام، قبلاً توسط چندین کمپانی در نقاط مختلف جهان استفاده شده بود. ناتوانی در استفاده از یک نام تجاری، نشانگر یکی از مشکلاتی است که شرکتهای بزرگ و بین المللی که محصولات خود را به سراسر دنیا عرضه میکنند، با آن رو به رو هستند.
یکی از کمپانیهایی که قبلاً از نام iWatch استفاده کرد بود، شرکت او ام جی الکترونیکس ایالات متحده است، این شرکت در نظر داشت که یک ساعت هوشمند بسازد و اعلام کرد که به دنبال افزایش بودجه، با هدف ایجاد محصولی متشکل از موبایل و ساعت است. اما کمپین تشکیل شده با هدف افزایش بودجه، شکست خورد. علی رغم شکست در بخش مالی، این کمپانی زودتر از اپل برای درخواست نام تجاری اقدام کرد.
مسئلهی نام تجاری شرکت اپل فراتر از آمریکا بود، یکی دیگر از شرکتهایی که از این نام استفاده کرده بود، شرکت توسعه دهندهی نرم افزار با نام پروبندی در دابلین ایرلند است که از سال 2008 صاحب این نام تجاری در اتحادیهی اروپا است. در وب سایت این شرکت یک پیام همیشگی با این مضمون وجود دارد که این شرکت تنها نهادی است که اجازه دارد از این نام تجاری در اتحادیهی اروپا استفاده کند.
در چین نیز چندین کمپانی مختلف از این نام تجاری استفاده میکردند. در نتیجه اپل، برای اینکه بتواند از این نام در مناطق ذکر شده، استفاده کند؛ باید با مسائل حقوقی زیادی دست و پنجه نرم میکرد. این مسئله، یعنی یکسان بودن نام، برای سایر محصولات اپل نیز اتفاق افتاده بود. مثلاً در مورد آیفون؛ این اسم زودتر از آن که این محصول اپل منتشر شود، توسط شرکت سیسکو استفاده شده بود. به همین سبب شرکت اپل، برای رفع دادخواهی شرکت سیسکو، مجبور شد مبلغی را بپردازد که میزان آن، به صورت محرمانه باقی مانده است. یا در مورد iPod، این نام قبلاً توسط یک شرکت چینی با نام Proview استفاده شده بود، به همین دلیل، اپل برای این که بتواند از این نام در چین استفاده کند، مجبور شد، مبلغ 60 میلیون دلار بپردازد.
آشکار است که شرکتها داشتند در این رقابت از اپل پیشی میگرفتند، آنها محصولات بعدی را که این کمپانی در نظر داشت ارائه کند، پیش بینی کرده و با ثبت زودتر نام آن، میلیونها دلار از اپل دریافت میکردند، چون که شرکت اپل برای حفظ سنت نام گذاری و امکان استفاده از نامهای ثبت شده، مجبور میشد حق ثبت آن نام تجاری را بپردازد.
این مشکل نام گذاری برای اپل تبدیل یه یک مشکل رایج و فراگیر شده بود، به همین جهت این شرکت در صدد رفع این مشکل برآمد. کمپانی اپل، در سال 2010 تصمیم گرفت پیشوند “i” را به عنوان نام تجاری انحصاری خود ثبت کند، تا به آسانی بتواند از نام تجاری محصولات متنوع خود در آینده، محافظت کند، اما دادگاه با این موضوع مخالفت کرد؛ آنها معتقد بودند که هیچ شرکتی نمیتواند مالک حرف “i” شود. مسئلهی عدم ثبت این حرف به عنوان نام تجاری، تنها یک راه پیش روی شرکت اپل قرار داد و آن هم استفاده از نام تجاری خود شرکت بود. با این کار، هیچ شرکتی نمیتوانست به صورت قانونی، ادعایی دربارهی نام محصولات اپل مطرح کند.
شرکت سواچ تولید کنندهی ساعت و جواهرات در سوئیس است. این شرکت پیش از آن که اپل بخواهد از نام iWatch استفاده کند، نام iSwatch را برای محصولات خود انتخاب کرده بود. به همین جهت زمانی که اپل برای استفاده از نام iWatch در انگلستان درخواست داد، شرکت سواچ فوراً نسبت به آن اعتراض کرد، این شرکت معتقد بود که آهنگ کلمهی iWatch بسیار شبیه به iSwatch است و استفاده از آن باعث میشود مردم دچار سردرگمی شوند و به دلیل اینکه آنها این نام را زودتر ثبت کرده بودند، شرکت اپل حق استفاده از این نام برای ساعتهای هوشمند خود را ندارد.
پس از کش و قوسهای فراوان بر سر این مسئله در نهایت در اکتبر سال 2014، دفتر مالکیت معنوی در انگلستان به نفع سواچ رای صادر کرد. اپل در انگلستان اجازه داشت از نام iWatch صرفاً برای نرم افزارها، وسایل جانبی کامپیوتر و ابزارهای امنیتی استفاده کند. اپل تصمیم را به دادگاه عالی ارجاع داد.
در دادگاه عالی، جان بادوین با تصمیم ابتدایی قاضی حقوق اداری مخالفت کرد. او معتقد بود بین اپل واچ و محصولات سواچ، شباهت اندکی وجود دارد. او عنوان کرد، صرفاً بخاطر اینکه یک دستگاه زمان را نشان میدهد به این معنی نیست که یک شرکت نباید یک نام تجاری را برای ابزار و و سایل ارتباطیاش ثبت کند. در نهایت، دادگاه عالی رای را به نفع اپل صادر کرد. اما نهایتاً در سال 2015 در زمان معرفی ساعتهای هوشمند خود از نام اپل واچ به جای iWatch استفاده کرد؛ اما این پایان نزاع بین شرکت اپل و شرکت سواچ نبود.
در سال 2017، اپل نسبت به استفاده سواچ از شعار “متفاوت تیک تاک کن” در سوئیس اعتراض کرد. این کمپانی ادعا میکرد که این شعار مشابه با شعار “متفاوت فکر کن” اپل در طول دهه 1990 است؛ اما شکایت اپل از شرکت سوئیسی به جایی نرسید و در نهایت در 2 آوریل سال 2019، دادگاه اجرایی فدرال در سوئیس، به نفع سواچ رای صادر کرد. برای اثبات این مسئله که یک شعار خیلی مشابه با شعار دیگری است که توسط یک کمپانی دیگر استفاده میشود، تیم اعتراض باید اثبات میکرد که این شعار باعث ایجاد دوگانگی در حداقل 50% مصرف کنندگان میشود. دادگاه سوئیس متوجه شد که بیشتر مردم این کشور با شعار “متفاوت فکر کن” اپل در دهه 1990 ناآشنا هستند و به همین دلیل اپل از سال 2002 دیگر از این شعار در بازاریابیهای خود استفاده نکرده است.
این مسئله در مورد تلویزیونهای این شرکت نیز اتفاق افتاد. آنها مجبور شدند، نام این محصول را Apple TV قرار دهند، نه صرفاً بخاطر این که این اسم آهنگ زیبایی داشت و اکثریت افراد آن را دوست داشتند، بلکه به طریقی آنها مجبور به این کار شدند. حقیقت امر این است که این محصول اولین بار در سال 2006 توسط استیو جابز به عنوان iTV معرفی شد، اما بعد از یک جدال قانونی ناموفق با یک کمپانی پخش اخبار بریتانیایی که صاحب امتیاز این نام تجاری بود، اپل ناچار به تغییر نام این محصول به Apple TV شد. همین روند برای اپل واچ نیز اتفاق افتاد. به این معنی که اپل برای جلوگیری و پرهیز از مسائل و مشکلات قانونی در ایالات متحده، اتحادیهی اروپا و چین به جای استفاده از نام iWatch از نام اپل واچ استفاده کرد.
در حالی که تیم کوک ادعا میکند که آهنگ کلمهی اپل واچ را دوست دارد، اما در حقیقت به نظر میرسد از پرداخت نکردن پول، برای خرید حق استفاده از نام تجاری، خوشحال است!
دیدگاه شما کاربران کارو تک دربارهی استفاده از نام اپل واچ بهجای آیواچ برای ساعتهای هوشمند اپل چیست؟
ممنون از شما واقعا مطلب جالب و زیبایی بود