سرویس Google Stadia از آن دسته سرویسهایی بود که قبل از عرضهاش موفق شد تا سروصدای زیادی را به پا کند و خیلی از گیمرها تقریبا مطمئن بودند که استدیا میتواند آینده گیمینگ باشد؛ اما بعد از راه افتادن سرویس استریم استدیای گوگل، ورق کاملا برعلیه گوگل و استدیا برگشت.
در ابتدای ماه، گزارشی توسط رسانه Business Insider منتشر شد که خبر از مشکلات سرویس استریم گیم گوگل یعنی استدیا میدهد. متاسفانه گوگل در حال حاضر سعی میکند که این سرویس را به دیگر کمپانیها تحمیل کند و آن را با فروختن به شرکتهای دیگر برای اجبار استفاده از آن، سرویس را به اوجی که نیاز دارد برساند که متاسفانه این موضوع چندان برای گوگل خوب جواب نداده است و کمپانی حاضر نیست که این کار را برای گوگل انجام بدهد؛ چرا که مثل خیلیهای دیگر، این کمپانیها معتقدند که گوگل استدیا پروژهای شکست خورده هستند.
از زمان راهاندازی این پروژه که در ابتدا «بتای پروژه استریم» نام داشت تا راهاندازی کامل این پروژه به نام «گوگل استدیا»، اتفاقات زیادی افتاده است و از آن زمان به وضعیت فعلی استدیا میرسیم. به طور قابل بحث، میتوانستیم در گذشته، گوگل را دومین برند پیشرو در موج گیمینگ ابری بدانیم. اما حالا با آمدن سرویسهای دیگر مثل PS Now و Onlive، ماجرا کمی متفاوتتر شد و حالا رقابت بسیار بیشتر و جذابتر شده است. سیاستهای اشتباه گوگل برای استدیا باعث تا امروز استدیا به یکی از بیمصرفترین سرویسهای گیمینگ ابری بدل شود.
مشخصا هیچ کمپانی دوست ندارد که پروژه خودش را شکست خورده خطاب کند؛ اما شاید در حال حاضر بهترین زمان برای گوگل باشد که پروژه را به حالت توقف در بیاورد و از خودشان بپرسند که دقیقا چه کاری را انجام میدهند؟ چرا سعی میکنیم که در رقابت ابری گیمینگ باشیم؛ چه ویژگی برتری نسبت به دیگر سرویسهای آنلاین داریم و چه تلاشی میکنیم که در آینده جایگاهمان را تثبیت کنیم؟
متاسفانه اینها سوالاتی هستند که هیچ جواب خوبی برای آنها نمیتوانند پیدا کنند.
بیاید به رونمایی و معرفی استدیا در سال ۲۰۱۹ بازگردیم؛ بیاید بررسی کنیم که تمام ایدههای گوگل برای استدیا و وعدههایی که داده بود به چه شکل پیادهسازی شد و چه سرنوشتی در انتظار این پروژه بود. در کنفرانس مطبوعاتی گوگل در GDC 2019، تمام تمرکز روی سرویسهای ابری گیمینگ گوگل بود. اما چیزی که در این ارائه گوگل بسیار مبهم بود، ارزشگذاری گوگل روی برنده شدن در جنگ سرویسهای ابری بود و به هیچ وجه مشخص نبود که گوگل از چه طریقی قصد دارد که به یکی از بزرگترین قطبهای سرویسهای ابری گیمینگ بدل شود.
مدیر عامل گوگل آقای ساندار پیچای، ارائه را با ادعای پوشش جهانی سرویس ابری گوگل آغاز کرد. او گفت:
سختافزارها و سرورهای شخصیسازی ما میتوانند قدت پردازش پوشش تمام مردم روی زمین را داشته باشند و هیچ کمپانی و رقیب دیگری قدرت سختافزاری ما را ندارد. پوشش ما امروزه در ۱۹ منطقه جهان و ۲۰۰ کشور مختلف است که توسط کابلهای فیبری پوش داده شدهاند و میتوانند از سرویسهای ما استفاده کنند.
از آنجا که گوگل یکی از بزرگترین سرویسهای ابری دنیاست و تقریبا سرورهایش را در همه جای دنیا قرار داده است، میتوان انتظار داشت که استدیا هم در همه جای دنیا در دسترس باشد و مشکلی برای استفاده از این سرویس ابری استریم گیم پیش نیاید، مگر نه؟
نه! به طور قطع میتوان گفت که استدیا در ۲۰۰ کشور جهان در دسترس نیست؛ این سرویس تنها در ۲۲ کشور به درستی کار میکند و تنها ۱۰ درصد از قیاسی که آقای پیچای در ارائهاش گفته بود، توسط این سرویس پوشش داده شده است که خلف وعده سنگین و شدیدی را از سمت گوگل شاهد هستیم.
شاید بزرگترین مشکل استدیا در ابتدا، قراردادن این سرویس در بخش سختافزار بود؛ کشورهای خیلی زیادی نیستند که گوگل میتواند سختافزارش را در آنجا به فروش برساند و از آنجا که گوگل واقعا دلش میخواهد مردم کنترلرهای مخصوص و پلیرهای کرومکستاش را بخرند، تقریبا میتوان مطمئن بود که استدیا هیچوقت قرار نیست به آن دسترسی جهانی که گوگل از روز اول قولش را داده بود، برسد. اینجا همان بخش ماجرا است که خیلی عجیب است؛ چرا باید سرویس ابری استریم بازیهای ویدیویی گوگل در بخش سختافزار دست و پنجه نرم کند در صورتی که مثل رقیبهای دیگرش مثل سرویس ابری اکس باکس، میتواند در همه جا و به راحتی در دسترس باشد.
اما باید قبول کرد که راهاندازی سرویس بینالمللی کار سختی است؛ اما با توجه به مقیاس گوگل نسبت به دیگر کمپانیهای دنیا، اگر کمپانیهای رقیب توانستهاند بهتر از گوگل در این زمینه عمل کنند؟ خب بیایید نگاه کنیم. سرویس ابری انویدیا به نام Geforce Now هماکنون در ۸۲ کشور در دسترس است، سرویس ابری گیمینگ اکس باکس که هنوز در نسخه بتا قرار دارد، در ۲۶ کشور در دسترس است. گوگل در جایگاه سوم قرار دارد و بعد از سرویس ابری Playstation Now قرار دارد که در ۱۹ کشور مختلف عملکرد دارد. از طرفی سرویس ابری آمازون به اسم Amazon Luna در رده آخر قرار دارد که بیشتر کارکرد این سرویس ابری به صورت دعوتنامه اختصاصی است.
یکی از مهمترین موضوعاتی که باعث میشد تا گوگل به یکی از قطبهای اصلی سرویسهای ابری گیمینگ بدل شود، این بود که به خاطر تراکم سرورهای گوگل در سراسر جهان، حالا این امکان وجود داشت که تاخیر در ارتباط کاربرها بسیار کمتر شود اما آیا گگل توانست از تمام منابع خود به خوبی استفاده کند که بتواند مشکلی را در ارتباطهای ابری اش نداشته باشد. حتی مدر عامل گوگل در ارائه اصلی استدیا اعلام کرده بود که آنها قصد دارند از تمام منابع خود استفاده کنند تا بتوانند هیچ مشکلی را انتقال دیتاهای ابریشان به سمت پلیرها نداشته باشند.
اما آیا گوگل در انجام این کار موفق بود؟ موضوعی که شاید خیلیها در نظر نداشته باشند، داشتن سرورهای زیاد در سرتاسر دنیا لزوما باعث نمیشود که تاخیر در ارتباط بسیار کمتر شود و حتی رقیب گوگل یعنی سرویس ابری گیمینگ استدیا نسبت به گوگل تاخیر بسیار کمتری را داشت و در ردهبندی بالای استدیا قرار میگیرد. در حال حاضر در تمام تستهای تاخیر، انویدیا در حال شکست دادن سرویس استدیا گوگل است و نرخ فریم ۱۲۰ موضوعی است که استدیا به هیچوجه نتوانسته است که به سرویس ابری انویدیا برسد. سرویس نکسوس توانست تا حدودی برتری را در تایخر به استدیا بدهد اما همچنان در بازی نرخ فریم، انویدیا با قدرت بالای گوگل قرار گرفته است.
مشکل لگ یکی دیگر از مشکلات بزرگی است که گوگل نسبت به دیگر رقیبان خودش بسیار ضعیف است و این در حالی است که انویدیا در حقیقت یک کمپانی سختافزارسازی است و در دسته کمپانیهای ابری قرار نمیگیرد اما به راحتی در این بازی موفق به شکست گوگل شده است و آن هم گوگلی که تمام تجربههای کاریاش متعلق به سرویسهای ابری و آنلاین است و باید این موضوع را در نظر گرفت که انویدیا توانسته است که از منابع هرچند محدودش، به درستی استفاده کند.
امیدوارم به هر شکلی، یک روزی، یکی از کارکنان گوگل بتواند این متن را بخواند اما باور کنید که سرورهای جیمیل، نمیتوانند یک بازی ویدیویی را اجرا کنند و بازیهای ویدیویی نیاز به سرورهای جداگانه و شخصیسازیشده خود هستند.
درسته؛ گوگل یکی از بزرگترین مجموعه سرویسهای آنلاین را ارائه میدهد که میتواند اگزابایتها از اطلاعات را روی سرویسهای مختلف مثل جیمیل یا گوگل مپز، یوتیوب و گوگل سرچ اتقال دهد اما آیا این بستر و سختافزار کافی است تا بتواند اطلاعات یک بازی ویدیو را به پلتفرم استدیا انتقال دهد.؟ مشخصا نه. شاید بزرگترین مشکل گوگل اینجا بود که با تصور قوی بودن سختافزار های فعلیاش برای اجرای بازیهای ویدیویی وارد بازی شد که مشخصا قرار نبود در آن پیروز باشد.
یکی از مشکلاتی که استدیا با آن مواجه است، سختافزارش است که فقط برای استدیا خوب است. به شکلی که روی هیچ پردازش و موضوع دیگری نمیتوانید روی این سرویس حساب کنید و گوگل هم به نظر میرسد که علاقهای به بهروزرسانی سختافزار این سرویس و دستگاه ندارد. هر از چند گاهی بروزرسانی برای این سیستم منتشر میشود که به نظر میرسد کافی است اما در واقعیت به هیچوجه اینطور نیست. سختافزار استدیا در سال ۲۰۱۹ و زمان انتشارش هم به اندازه کافی خوب نبود و میتوان آن را نزدیک به رایانه شخصی با سختافزار کاملا میانرده دانست.
بازیهای استدیا به خاطر کندی بیش از حد سرورها به درستی اجرا نمیشوند. به عنوان مثال بازی Destiny 2 میتواند با تنظیمات متوسط اجرا شود. علیرغم ادعاهایی مبنی بر این که استدیا با وضوح تصویر 4K اجرا میشود، این وضوح هرگز به 4K نمیرسد و بین 1080p و 1440p گشتوگذار میکند. این موضوع آنقدر حاشیه در بر گرفت که حتی شکایتهای دستهجمعی علیه گوگل برای تبلیغات دروغی وضوح 4K شکل گرفت.
قبل از عرضه استدیا در بازار، گوگل گفته بود که محدودیت سیستمهای کنسولهای قدیمی روی این سیستم وجود ندارد و قرار است که استدیا کاملا انعطافپذیر، مقیاسپذیر و مدرن باشد که امکان عملکرد را فراتر از آنچه قبلتر ممکن بود، پیش ببرد. استدیا قرار بود که بتواند به صورت کاملا داینامیک قابلیتهای تصویری را همراه با نیاز هر بازی منطبق کند و قرار بود که از پردازشی فرای باور پشتیبانی شود که متاسفانه همه این وعدهها دروغی بود.
نزدیک به سه سال از راهاندازی سیستم استدیا میگذرد ولی تا به حال حتی یک بار هم نشده است که بازی روی استدیا با مشخصات انقلابی منتشر شود و استدیا بتواند در این زمینه خبرساز شود که توانسته نسبت به دیگر کنسولها یا کامپیوترهای شخصی بازی را بهتر اجرا کند.
به طور کلی گوگل استدیا پروژه شکست خوردهای است که گوگل سعی میکند با هزاران دلیل غیرموجه آن را زنده نگهدارد اما اگر طی یک یا دو سال آینده، گوگل آيندهنگری مناسبی را روی آن انجام ندهد به هیچوجه قرار نیست در آينده نامی از گوگل استدیا بشنویم و این پروژه تبدیل به لکه ننگی در کارنامه گوگل میشود.
این پروژه در ابتدا و با تبلیغهای نسبتا دروغین این کمپانی، هایپ زیادی را ایجاد کرد اما نتوانست به خیلی از وعدههایی که در ابتدا داده بود عمل کند و برای این که بتواند ایراداتی که در حال حاضر حول محور استدیا میچرخد را برطرف کند و به آن سطحی برسد که بتواند احترام و اعتماد کاربرانش را جذب کند، راه زیادی دارد. آیا به این مهم میرسد؟