یکی از سؤالاتی که همواره ذهن کاربران را مشغول کرده، تفاوت ویندوز و لینوکس است؛ دو سیستمعاملی که طرفداران و منتقدان خاص خود را دارد. در این مطلب به سؤالاتی همچون تفاوت ویندوز با لینوکس در چیست؟ یا فرق ویندوز با لینوکس چیست؟ پاسخ میدهیم و به مقایسه سیستم عامل های ویندوز و لینوکس میپردازیم. با کارو تک همراه باشید.
از قدیم تا بهامروز، نبردی بین ویندوز و لینوکس وجود داشته است؛ نبردی که منجر به اختلاف نظر و رفتارهای متعصبانه در اینترنت شده و بهنظر میرسد که این موضوع هیچگاه بهپایان نخواهد رسید. در این مطلب میگوییم که تفاوت ویندوز با لینوکس در چیست و فرق ویندوز با لینوکس چیست و به مقایسه لینوکس و ویندوز میپردازیم.
این را هم ذکر کنیم که این مطلب در جهت معرفی بهترین سیستمعامل نوشته نشده؛ چراکه نمیتوان به نتیجهای رسید. بررسی این دو سیستمعامل و عنوان برتری برای یکی از آنها، آن چنان هم کار سادهای نیست. به همین منظور، آنچه در ادامه میخوانید، یک بررسی منصفانه از هر دو سیستمعامل براساس معیارهای متفاوت و خاص است.
ویندوز یک سیستمعامل دارای گواهی یا License است که کد منبع آن غیرقابل دسترسی است. این سیستمعامل برای صاحبان مشاغل، کاربران تجاری و افرادی که هیچ دانش برنامهنویسیای ندارند، طراحی شده است. به عبارتی دیگر، ویندوز کاملاً سر راست و ساده است. برخی از ویژگیهای ویندوز عبارتاند از:
اولین نسخه ویندوز تحت عنوان ویندوز 1.0 پس از شکگیری مایکروسافت در سال 1985 معرفی شد که مبتنی بر هسته MS-DOS بود. پس از راهاندازی اولیه، نسخههای جدید ویندوز به سرعت عرضه شد. این نسخهها شامل اولین بهروزرسانی اصلی در سال 1987 و ویندوز 3.0 در همان سال بود.
در سال 1995، یکی از پرکاربردترین نسخههای ویندوز، یعنی ویندوز 95 متولد شد. این سیستمعامل روی هسته 16 بیتی مبتنی بر DOS و فضای کاربری 32 بیتی اجرا میشد و بهبودی در تجربه کاربری بهوجود آورد.
با وجود ویژگیهای جدیدی که بهویندوز اضافه شده، معماری اصلی ویندوز تغییر چندانی نداشته است. در مقاله ای دیگر به مقایسه ویندوز با مک پرداخته ایم.
لینوکس یک سیستمعامل متنباز و رایگان براساس استانداردهای یونیکس است که ارائهدهنده رابط برنامهنویسی و سازگاری رابط کاربری است. لینوکس عناصر بسیاری بیشتری را نیز بهشکل جداگانه دربرمیگیرد که فاقد کد اختصاصی هستند. عملکرد لینوکس مبتنی بر هسته یکپارچه سنتی (monolithic kernel) است که به کاربران اجازه میدهد تا در زمان اجرا، آن را بهصورت پویا بارگیری یا Load کنند.
لینوکس توسط یک دانشجوی فنلاندی، لینوس توروالدز در سال 1991 ساخته شد که میخواست یک هسته سیستمعامل رایگان ایجاد کند و در اختیار دیگران قرار دهد. لینوکس همواره بهعنوان یک سیستمعامل بدون استخوان در نظر گرفته میشود که فاقد رابط گرافیکی زیبا مانند ویندوز است. این سیستمعامل با چند خط کد منبع اصلی راهاندازی شد هماکنون بیش از 23.3 میلیون خط کد منبع را شامل میشود؛ موضوعی که نشاندهنده رشد قابل توجه این سیستمعامل است.
لینوکس برای اولین بار تحت مجوز عمومی GNU در سال 1992 عرضه شد.
3 دسته کاربر در لینوکس وجود دارد: کاربران معمولی، Administrative و Service Users. در عین حال در ویندوز 4 حساب کاربری وجود دارد: Child، Standard، Administrator و Guest.
طبق دادههای تحقیقاتی بازار، 92.63 درصد از رایانههای شخصی جهان از سیستمعامل ویندوز برخوردار هستند درحالیکه تقریباً 1 درصد از کاربران رایانههای شخصی از لینوکس استفاده میکنند. بسیاری از کاربران عنوان کردهاند که استفاده لینوکس در مقایسه با ویندوز بسیار سخت است و بنابراین جذابیت لینوکس برای مصارف خانگی محدود میشود.
این سیستمعامل بیشتر برای استفادههای تخصصی مانند عملیاتهای سمت سرور استفاده میشوند. به همین علت، سرورهای شرکت بدون در نظر گرفتن GUI روی لینوکس کار میکنند.
علاوه بر این، به علت Licensing Agreement شرکت مایکروسافت، فروشندگان و رایانههای شخصی مختلف موظفاند تا بر رایانههای خود، سیستمعامل ویندوز را نصب کنند و این موجب افزایش محبوبیت ویندوز در بازار میشود. اگرچه این روزها بسیاری از فروشندگان رایانههای شخصی همچون Dell و HP به نصب سیستمعامل لینوکس در دستگاههای خود روی آوردهاند، اما همچنان ویندوز بر بازار جهانی حاکم است.
در مطلب تفاوت ویندوز و لینوکس، میتوانیم به هستههای بهکار رفته در این دو اشاره کنیم. لینوکس از هسته یکپارچه استفاده میکند که فضای بیشتری را اشغال میکند درحالیکه ویندوز از ریزهسته استفاده میکند که فضای کمتری اشغال میکند و در عی حال کارایی سیستم را نسبت به لینوکس کاهش میدهد.
در مایکروسافت، فایلهای مختلف در پوشههایی روی درایوهای مختلف همچون C، D یا E ذخیره میشوند. در لینوکس، فایلها در یک ساختار درختی فهرستبندی شده و زیرشاخههای فرعیای را دربرمیگیرند.
در لینوکس، همه چیز بهعنوان یک فایل شناخته میشوند. فهرستها فایل هستند، فایلها فایل هستند و حتی دستگاههایی که به سیستم متصل شدهاند (همچون پرینتر یا ماوس) نیز فایل هستند.
کاربران ویندوز عموما با مشکلات امنیتی زیادی ممکن است مواجه شوند. ویندوز به عنوان یک سیستمعامل گسترده شناخته میشود و انتخاب خوبی برای هکرهای مختلف است. نسخههای اولیه ویندوز برای سهولت استفاده از رایانه تککاربره بدون اتصال به شبکه طراحی شده بود و ویژگیهای امنیتیای نداشت. امروزه پکیجهای امنیتی ویندوز از طریق Windows Update در اختیار کاربران قرار میگیرد و بهشکلی ماهانه و در برخی موارد ضروری، در زمانی کوتاهتر عرضه میشود.
از آن سو، لینوکس را شاهد هستیم که مبتنی بر معماری چند کاربره است و از سیستمعامل تککاربرهای همچون ویندوز پایدارتر است. از آنجایی که لینوکس با نظارت منظم توسعهدهندگان از گوشه و کنار کره زمین هدایت میشود، هر مشکل جدیدی که ایجاد شود، ظرف چند ساعت حل میشود و پکیچ لازم آن عرضه خواهد شد.
در این قسمت از مقایسه و تفاوت لینوکس و ویندوز به سازگاری این دو سیستم عامل میپردازیم. در این بخش، برتری ویندوز بهشکلی بسیار ملموس احساس میشود. کاربران ویندوز میتوانند مطمئن باشند که تقریباً هر نرمافزاری (مبهمترین و قدیمیترین نرمافزارها) نیز در ویندوز کار خواهند کرد؛ بهعبارتی ویندوز از پشتیبانی قدیمی و سازگاری بسیار خوبی برقرار است.
از طرفی دیگر، لینوکس با اصولی که کاربران ویندوز آن را بدیهی میدانند، دستوپنجه نرم میکند.
در سالهای اخیر، پیشرفتها و بهبودهای زیادی در لینوکس شاهد بودیم. توسعه سیستمهایی همچون اوبونتو و مینت تا آنجا پیش رفته که نصب و راهاندازی آنها برای کاربران غیرفنی نیز سادهتر باشد تا بتوانند فعالیتهای روزمره خود را با بیشترین سهولت انجام دهند.
با این حال، ویندوز در تمامی کامپیوترهای شخصی وجود دارد و بهعنوان یک سیستمعامل پیشفرض در نظر گرفته میشود. آسانی و در دسترسی بیشتر ویندوز نسبت به لینوکس موجب شده تا کاربران با محیط کاربری ویندوز ارتباط بیشتری برقرار کنند و بهبخش جداییناپذیر از زندگیشان تبدیل شود.
اگر کاربر لینوکس هستید، سیستمعاملی در اختیار دارید که از شما جاسوسی نمیکند. داشتن لینوکس بهاین معنی است که سیستم مختص شما است. همچنین قابلیتی در اختیار کاربران لینوکسی قرار گرفته تا رمزگذاریای داخلی با درجه نظامی روی سیستم خود اعمال کنند. بنابراین به عنوان یک کاربر، اطمینان داشته باشید که سرقت دستگاه هیچ مشکل واقعیای برای دادههای شما ایجاد نمیکند.
از آن طرف، عملکرد ویندوز در بخش حریم خصوصی در چند سال اخیر با پسرفتهایی همراه بوده است. ویندوز با استفاده از همگامسازیهای خود در سرویسهایی همچون One Drive یا دستیار هوشمند Cortana، بر فعالیتها و دادههای بهخصوصی از شما نظارت دارد. استفاده از این ابزارها سلیقهای است؛ برخی آنها را مزاحم میدانند و برخی از این ویژگیها استقبال میکنند.
یکی دیگر از موارد تفاوت ویندوز با لینوکس، متنباز بودنشان است. لینوکس یک سیستمعامل متنباز است درحالیکه ویندوز یک سیستمعامل تجاری است. در لینوکس، کاربران به کد منبع دسترسی دارند و میتوانند براساس نیاز خود، آن را تغییر دهند؛ درحالیکه برای کاربران ویندوزی، امکان دسترسی به کد منبع وجود ندارد.
این موضوع مزایا و معایبی را نیز درپی دارد. دسترسی تمامی کاربران لینوکسی به کد منبع باعث میشود که بسیاری از اشکالات سیستم به سرعت رفع شود؛ اما درعین حال میتواند در دست افرادی سودجو قرار بگیرد.
در ویندوز فقط اعضای منتخب به کدهای منبع دسترسی دارند.
هسته لینوکس (و ابزارهای GNU و کتابخانههای همراه ان) در اکثر نسخهها کاملاً رایگان است و ممکن است برخی شرکتها برای پشتیبانی از نسخههای خود پول دریافت کنند، اما دانلود و نصب نسخه اصلی رایگان است.
مایکروسافت ویندوز بهطور کلی برای هر نسخه بین 99 تا 199 دلار در آمریکا قیمت دارد.
ویندوز، همانطور که با آن آشنا هستیم، روزبهروز کندتر میشود و کار را بهجایی میرساند که مجبور به نصب مجدد آن میکنیم. اگر کاربر لینوکس هستید، نیازی به نصب مجدد سیستمعامل برای افزایش سرعت ندارید. در واقع لینوکس به سیستم شما کمک میکند تا عملکردی طولانیمدت، سریع و بدون مشکل داشته باشد.
یکی از نکات منفی در سیستمهای ویندوزی، راهاندازی مجدد سیستم است. تقریباً برای هر فعالیتی، از نصب یک نرمافزار گرفته تا دریافت یک بهروزرسانی، باید سیستم خود را Reboot کنید. با این حال در مورد لینوکس، میتوانید بهراحتی بهکار خود ادامه دهید و مزاحمتی از سوی سیستمعامل نداشته باشید.
احتمالا به همین دلیل هم غولهای بزرگ اینترنتی همچون فیسبوک و گوگل روی لینوکس کار میکنند. حتی ابر رایانهها نیز بیشتر با لینوکس کار میکنند. بدین ترتیب، چرا ویندوز در صنایع بر لینوکس ترجیح داده نمیشود؟ چراکه لینوکس بسیار مطمئنتر از ویندوز است.
در این قسمت از مقایسه ویندوز و لینوکس به نسخههای عرضه شده این دو سیستمعامل میپردازیم. ویندوز ساختاری استاندارد با بهروزرسانیهایی مشخص را پیش گرفته است؛ درحالیکه لینوکس از یک پلتفرم پیچیده با ساختاری متفاوت تبعیت میکند. لینوکس کرنل در ابتدا بهعنوان یک سیستمعامل قابل دسترس برای همه طراحی شده بود و امروزه از تمام سیستمعاملهای لینوکس پشتیبانی میکند.
بهعنوان یک سیستمعامل متنباز، هرکسی میتواند آن را بنابر اهداف خود تغییر دهد یا اصلاح کند. آنچه در نتیجه این عمل بهدست میآید، صدها سیستمعامل مبتنی بر لینوکس است که تحت عنوان Distros شناخته میشوند. این فرایند انتخاب را برای کاربران سخت میکند. البته که این موضوع مزایایی را نیز درپی دارد؛ با توجه به ماهیت متنباز بودن، نسخههای مختلف از ویژگیها و مشخصات متفاوتی برخوردار هستند و دائم با پیشرفتهایی همراه میشوند.
برای کسانی که تازه با لینوکس آشنا شدهاند، اوبونتو (Ubunto) سیستمعاملی مناسب برای شروع است؛ نسخهای کاربرپسند از لینوکس که تمامی ویژگیها را در اختیار کاربران عادی و متخصصان قرار میدهد. این یکی از موارد مهم در تفاوت ویندوز با لینوکس است. درباره مقایسه ویندوز 7 و 10 بیشتر بدانید.
هردو سیستمعامل لینوکس و ویندوز پر از برنامههای چندرسانهای (Multimedia) هستند. اگرچه، تنظیم گزینههای صدا و فیلم در نسخههای قدیمی لینوکس میتواند برای برخی از کاربران نسبتاً دشوار باشد. مزیت اصلی لینوکس این است که اکثر برنامههای چندرسانهای به صورت رایگان در دسترس هستند. در مورد ویندوز، برخی نرمافزارها هزینهای را دربرمیگیرند؛ اگرچه که بسیاری از نرمافزارها نیز بهشکلی متنباز در دسترس کاربران قرار دارند.
اگر اهل بازی هستید، به سازگاری 100 درصدی سیستمعامل نیاز دارید که رابطی کاربرپسند داشته باشد و در این موضوع، ویندوز حرف اول را میزند. Steam در میان سایر گزینهها، بازیهای زیادی از ناشران مختلف را در اختیار کاربران ویندوزی قرار میدهد. Steam for Linux درحال حاضر به کاربران امکان نصب بازیهای ویندوزی را میدهد اما هنوز در مراحل آزمایشی قرار دارد و روی تمامی بازیهای ویندوزی کار نمیکند.
این میتواند برای کاربرانی لینوکسی خستهکننده باشد اما بدون شک، تغییراتی در آینده بهوجود خواهد آمد. در حال حاضر، بسیاری از کاربران لینوکسی با انتخاب این سیستمعامل، بازیهای برتر را از دست میدهند. فروشندگان کارت گرافیک نیز تمایل دارند از سیستمعاملهای ویندوزی بهجای لینوکس پشتیبانی کنند.
اگر طرفدار جنبش متنباز و نرمافزارهای متنباز هستید و از مشکلات کوچک و بزرگ ویندوز خسته شدهاید، لینوکس بهترین گزینه برای شما است.
دیگر تفاوت سیستم عامل لینوکس و ویندوز این است که لینوکس تقریباً از تمامی زبانهای برنامهنویسی از جمله پایتون، C/C++، جاوا، روبی، پرل و … پشتیبانی میکند. علاوه بر این، این سیستمعامل طیف وسیعی از برنامههای کاربردی مفید برای برنامهنویسی را دربرمیگیرد.
ترمینال لینوکس نسبت به Command Line ویندوز، برای توسعهدهندگان بهتر است. بسیاری از کتابخانهها بهشکلی بومی برای لینوکس توسعه یافتهاند. بسیاری از برنامهنویسان نیز اشاره کردهاند که با استفاده از Package manager لینوکس، فعالیتهایشان راحتتر شده است.
قابلیت اسکریپتنویسی در پوستههای مختلف نیز یکی از قانعکنندهترین دلایلی است که برنامهنویسان ترجیح میدهند از سیستمعامل لینوکس استفاده کنند.
لینوکس همچنین از SSH پشتیبانی میکند که به کاربران این امکان را میدهند تا بهسرعت، سرورهای خود را مدیریت کنند؛ میتوان دستورهای همچون apt-get را در لینوکس پیادهسازی کرد که لینوکس را به یک سیستمعامل دوستداشتنی برای برنامهنویسان تبدیل میکند.
جمعبندی
در این مطلب به مقایسه لینوکس و ویندوز یا مقایسه سیستم عامل های ویندوز و لینوکس پرداختیم و به سؤالاتی همچون تفاوت ویندوز با لینوکس چیست؟ و فرق ویندوز با لینوکس چیست؟ پاسخ دادیم. امیدواریم این مطلب در ارائه دیدگاهی عینیتر نسبت به هر دو سیستم، موفقتر واقع شده باشد. معیارهای بیشتر و کلیشههایی قابل بحث درباره برتری هرکدام مطرح است که ترجیح دادیم در این مطلب به آنها اشاره نکنیم و تنها براساس نوع فعالیت و بخشهای اصلی، به مقایسه این دو سیستمعامل بپردازیم. با ترفندهای ویندوز آشنا شوید.
تفاوت ویندوز و لینوکس رو خیلی خوب توضیح دادید. ممنونم از تیم خوب کاروتک.
سلام ممنون از توجه شما.