کاروتک

تکنولوژی و علمی

تلویزیون و سینما

تلویزیون کاروتک

با ادامه‌ی جنگ در اوکراین، زباله‌هایی که رو به رشد هستند و در مدار پایین زمین وجود دارند، می‌توانند امنیت ملی را تهدید کنند.

حدود پانصد مایل بالاتر از زمین، لایه‌ای بزرگ از زباله‌های در حال رشد وجود دارد. زباله‌های فضایی که از اجساد موشک‌های مستعمل و ماهواره‌های مرده تشکیل شده‌اند، تقریباََ با سرعت 18000 مایل در ساعت داخل فضا حرکت می‌کنند. شبکه‌ی نظارت فضایی ایالات متحده گفته است که این لایه از سال 2019 در حال رشد است و طبق ردیابی، به بزرگی 40000 شی است که به‌‌دور زمین می‌چرخد.

هنگامی که این زباله‌ها در مدار پایینیِ‌زمین برخورد کنند،‌ می‌توانند جان فضانوردان و فضاپیماها را نیز به‌ خطر اندازد، ماهواره‌های فعال را کاملاََ نابود کنند و حتی واکنشی زنجیره‌ای ایجاد کنند و تبدیل به کمربرندی خطرناک که معروف به سندرم کسلر است،‌ شوند. در سال 2016، ناسا زباله‌های فضایی را به‌عنوان تهدید شماره یک برای فضاپیماها، ماهواره‌ها و فضانوردان اعلام کرد.

امروزه این مشکل به‌حدی جدی شده است که در جلسه‌ای که در هفته‌ی گذشته وجود داشته است، کمیته مسلح سنای آمریکا درباره زباله‌های فضایی که در کنار روسیه هستند، جنگ هسته‌ای و به تعویق انداختن آزمایش موشک بالستیک قاره‌پیما، بحث‌هایی کردند.

با ادامه‌ی جنگ در اوکراین، ایمنی ماهواره‌‌ها و آسیب‌پذیری آن‌‌‌ها در مقابل حملات زمینی به یکی از مهم‌ترین موضوعات در گفتگوهای امنیت ملی تبدیل شده است. تشخیص این‌‌که آیا ارسال ماهواره‌ها به این دلیل‌که برخی از افراد روسی سیگنال‌های ارتباطی به ماهواره‌ها را متحول می‌کنند و یا به این دلیل که زباله‌هایی که در راه هستند ممکن است با شکست مواجه شوند، دشوارتر از قبل از شده است. همچنین،‌ گویا سخن‌گوی اداره شناسایی ملی ایالات متحده،‌ از هرگونه اظهار نظر در مورد حملات ماهواره‌های تجاری خودداری کرده است.

ژنرال جیمز دیکینسون، رهبر فرمان‌دهی فضایی ایالات متحده در جلسه استماع کمیته سنا گفته است که سیستم‌های فضایی تجاری را بخشی ضروری از زیرساخت‌های حیاتی ایالات متحده و قسمتی حیاتی برای امنیت ملی خود است. وی معتقد است که رویدادهای که اخیراََ در اوکراین پیش آمده‌اند ، همگی نشان می‌دهند که چگونه عملیات فضایی تجاری می‌تواند خدمات جهانی مهمی را همانند سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای، ارائه دهد. اغلب کسب‌وکارهایی که در ایالات متحده وجود دارند، هم‌اکنون از حدود 1000 ماهواره عملیاتی در مدار برخوردار هستند. در حقیقت آزمایش‌گاه‌های Planet و تصاویر ماهواره‌ای به‌دست آمده از Maxer بودند که توانستند نشان دهند جنگ‌ هیدرولیک‌ای که در اوکراین صورت گرفته است، به‌ چه صورت است.

بر اساس داده‌های جمع‌‌آوری شده توسط اتحادیه دانشمندانی که نگران هستند و مربوط به سازمان غیرانتفاعی حمایت از علم در ایالات متحده هستند، به‌نظر می‌رسد که بیش از 80 درصد از 5000 ماهواره‌ای که درحال حاضر وجود دارند، در پایین مدار زمین قرار گرفته‌اند. اسپارلینک اسپیس ایکس و سایر پروژه‌های مربوط به صورت فلکی، قصد دارند تا ده‌ها هزار ماهواره‌ی دیگر را در سال‌های آینده به فضا پرتاب کنند که باعث می‌شود ترافیک در پایین مدار زمین افزایش پیدا کند و درنتیجه، تشخیص دادن برخوردهای احتمالی با زمین، سخت‌تر از قبل شود.

درصورتی که این ماهواره‌ها به اهدافی جنگی تبدیل شوند و درنتیجه دچار انهدام شوند، حلقه‌‌ی زباله‌های فصایی که هم‌اکنون زمین را در بر گرفته است،‌ از قبل نیز بزرگ‌تر خواهد شد. البته مهم‌تر از همه، ممکن است این حلقه برای سالیان سال باقی بماند.

در نوامبر گذشته، ایستگاه فضایی بین‌المللی مجبور شد تا از زباله‌هایی که توسط آزمایش‌های سلاح ضدماهواره‌ای چین در سال 2007 به‌‌وجود آورده بود، طفره رود. کم‌تر از هفته‌ای بعد، روسیه موشکی بالستیکی را از زمین شلیک کرد. در این حمله، ماهواره‌ی ‌Kosmos 1408 که متعلق به دوران شوروی بود، به بیش از 1500 قطعه منفجر شد و باعث شد تا ثابت شود که فناوری این کشور برای خارج‌ شدن از ماهواره‌‌ها، نیازی به این‌که دور مدار باشد ندارد. طبق گفته‌ی فرماندهی فضایی، این رویداد، باعث شده است تا ابری از زباله در مدار پایینی زمین ایجاد شود که از آن انتظار می‌رود سال‌‌ها و حتی دهه‌ها در آن قسمت باقی بماند و از بین نرود.

لازم به ذکر است که اقدامات روسیه نیز با محکومیت بسیار گسترد‌ه‌ای روبه‌رو شد. در ایلات متحده،‌ آنتونی بلینک وزیر امور خارجه، گفته است که این رویداد پایدار بودن بلند‌مدت فضای ماورای جو را به‌ خطر می‌اندازد، و در صورتی‌که دچار کشف‌ها و استفاده‌های جدیدتر شود، ممکن است تا همه‌ی شرکت‌ها را به‌خطر اندازد.

مدیر ناسا، بیل نلسون، کشور روسیه را به‌دلیل به خطر انداختن جان فضانوردان و افراد دیگری که در کشورهای دیگر فضانوردی، نزدیک به ایستگاه فصایی بین‌المللی بودند، متهم کرده است. نکته‌ی جالب این‌جاست که در مقابل این سخن، سخنگوی ارتش روسیه، آمریکا را «ریاکار» خوانده است. وی در ادامه اتهاماتی را که پیش‌تر توسط خبرگذاری دولتی روسیه مطرح شده بود را برای باری دیگر تکرار کرد و ادعا کرد که آزمایشات خودروی مداری بوئینگ X-37B نیروی هوایی آمریکا، در پی طرح‌هایی جهت پرتاب خودروهای مداری به همراه کلاهک‌های هسته‌ای تا سال 2025 بوده است.

روسیه، گروه‌هایی که به فضای پایدار اختصاص داده بودند،‌ همانند بنیاد Secure Globe و یا موسسه فضای بیرونی را وادار کرد تا درخواست‌‌هایی برای ممنوعیت بین‌المللی سلا‌ح‌های ضد ماهواره‌ای صادر کنند تا درنتیجه فضا به «میدان مین» تبدیل نشود.

سناتور آمریکایی مارک کلی، تنها فضانوردی که در کنگره وجود دارد گفته است:

موشک‌های بالستیک قاره‌پیما می‌توانند جهت ایجاد ابری از زباله درمدار پایینیِ زمین مورد استفاده قرار بگیرند. این نکته‌ این است که می‌تواند بر ماهواره‌های ایالات متحده نیز تأثیراتی بگذارد. من نگران هستم تمرکز بر چین و روسیه از پیوستن به کره‌شمالی و ایران به جنگ به سلاح‌های ضدماهواره‌ای منحرف شود.

جهت ردیابی بهتر اجسام در مدار، فرمان‌دهی فضایی ایالات متحده، برنامه‌ریزی دقیقی برای ادغام رادار دفاع موشکی در خشکی و دریا با سیستم نظارت فضایی وزارت دفاع دارد.

از آن‌جایی که امروزه ایالات متحده، اغلب مدارها را در مدار به کار می‌گیرد، مدیر مرکز فضایی در دانشگاه واشنگتن می‌گوید:

این ماهواره‌ها، نقاط ضعف آمریکا هستند و با آن‌ها می‌توان جنگ ضدماهواره‌ای انجام داد. این موضوع فاجعه‌ای با پتانسیل تأثیر گذاشتن بر ارتباطات، فرمان‌دهی و کنترل هسته‌ای است. من دعا می‌کنم که این اتفاق نیفتد. این امر برای افرادی که در سراسر جهان از نظر علمی و یا اکتشافی به فضا علاقه‌مند هستند، عواقبی را به‌همراه خواهد داشت.

گرگ میلر رئیس برنامه‌‌ی آموزش رهبران آینده نیروی فضایی ایالات متحده که مستقر در پایگاه نیروی هوایی ماکسول در آلاباما است، از ائتلاف‌های چندملیتی حمایت کرده است و گفته است که ایجاد زباله‌های فضایی به‌عنوان اقدامات تجاوزکارانه برداشت می‌شود و نقض ماده 5 در منشور دفاع دسته جمعی محسوب می‌شود. وی همچنین پیشنهاد کرد تاجایی که می‌شود ناتو مسئولیت رسیدگی به این موضوع را پیش بگیرد. او در ادامه افزود که به‌جای خلاص شدن از این زباله‌‌ها، ایالات متحده می‌تواند از آن ‌ها به‌عنوان سپری در مقابل حملات از آن‌ها استفاده کند.

میلر در ماه گذشته در رویدادی که در دانشگاه واشنگتن برگزار شد گفت:

زیبایی زباله‌ها به‌عنوان عاملی بازدارنده، این است که جهت رسیدن به موفقیت،نمی‌توان متکی بر اجرای هنجارها و یا اعتبار ایالت‌ها بود. لازم به ذکر است که دیدگاه من منعکس‌کننده‌ی سیاست رسمی وزارت دفاع ایالات متخده و یا ناسا نیست.

برخورد کردن با زباله‌ها به‌عنوان عاملی بازدارنده، می‌تواند برای کشورهایی که به‌تازگی شروع به توسعه‌ی برنامه‌های فضایی به‌همراه برنامه‌هایی برای ارسال ماهواره‌ها به مدار برای مأموریت‌ها اولیه کرده‌‌اند و یا کشور‌هایی که اصلاََ در تولید این زباله‌‌ها نقشی نداشتند، باید بی‌توجه باشد.

مایکل رانلز، دستیار پروفسور CSU، در مجموعه‌ای از راه‌‌حل‌های سیاستی توسط انجمن وکلای آمریکا در ژانویه منتشر شد، پیشنهاد کرده است که کد حقوقی ایالات متحده تغییر کند تا در نتیجه‌ی این تغییر، مدار پایینی زمین، همانند آب‌های آزاد زمین، تبدیل به منطقه‌ای مشترک و جهانی شود. درصورتی که این اتفاق رخ دهد، هم باعث حفاظت از قانون سیاست ملی محیط زیست می‌شود و هم آن را گسترش می‌دهد که نیازی به ارزیابی نیز ندارد. همچنین، وی از کمیسیون ارتباطات فدرال نیز خواسته است تا از شرکت‌های فضایی خصوصی که در رابطه با پروژه‌های پاک‌سازی زباله‌های فضایی فعالیت دارند و توسط سایر شرکت‌های خصوصی مدیریت می‌شوند، مالیات دریافت کند.

در مورد سودآور کردن جمع‌آوری زباله‌‌های فصایی، پیشنهادات متفاوتی از سوی محققات داده شده است. آن‌ها پیشنهاد کرده‌اند تا احزاب فضایی، ارز دیجیتالی اختصاصی را برای پرداخت هزینه‌های شرکت‌های خصوصی جمع‌آوری زباله‌های فضایی، ایجاد کنند. قیمت‌گذاری این کار بر اساس جمع‌آوری جسمی خواهد بود که ممکن است زودتر با جسم دیگری در فضا برخورد کند.

در حال حاضر، چین ماشین‌های مجهز به لیزر را را برای پاک‌سازی زباله‌های فضایی، به مدار می‌فرستد. البته ایالات متحده در مورد واقعی بودن مأموریت این کشور تردید دارد. ماه گذشته، شرکت ExoAnalytics، ماهواره‌ی چینی SJ-21 را درحالی که از بازوی خود برای به‌حرکت در‌آوردن ماهواره‌ی دیگری استفاده می‌کرد، آن را ردیابی کرد. مقامات دفاعی چین در پاسخ گفته بودند که این ماهواره برای دفع زباله‌های فصایی ساخته شده است و نه چیزی بیشتر؛ اما ایالات متحده گفته است که ممکن است این ماهواره برای غیرفعال کردن ماهواره‌های دیگری که ضعیف‌ترند، به کار برده شود.

در‌صورتی که عملیات پاک‌سازی انجام نشوند،‌ مدار پایین زمین از قبل هم شلوغ‌تر می‌شود. سال گذشته، ماهواره‌‌ی آژانس فضایی اروپا و ایستگاه فصایی چین، جهت جلوگیری از برخورد با ماهواره‌ها، محبور شدند تا مانورهایی برای فرار انجام دهند. طبق تحقیقاتی که به‌دست آمده است، به نظر می‌رسد به‌زودی ماهواره‌ی استارلینک تا 90 درصد از برخوردهای نزدیک میان فضاپیماها را به خود اختصاص دهد.

شرکت ماهواره‌ای، از سیستم‌هایی که از برخورد با هوش مصنوعی پیشگیری می‌کنند، برای کمک به تعییت رفتارهای پرخطر در مدار پایین زمین استفاده می‌کنند. درحالی که این سیستم‌ها می‌‌توانند به‌ ماهواره‌ها کمک کنند تا تکه‌ها بزرگ زباله را شناسایی کنند و یا از برخورد آن‌ها جلوگیری کنند، اما دنبال کردن قطعات کوچک‌تری که ناشی از برخورد هستند، سخت‌تر خواهد بود.

شرکت ردیابی فضایی آمریکایی به نام LeoLabs، امسال برای اولین‌بار نظارت خود را بر اجسام کوچک‌تر از 10 سانتی‌متر در فضا آغاز می‌کند. این کار به این دلیل است که ممکن است حتی این قطعات نیز کشنده باشند.

آژانس فضایی اروپا پیش‌بینی کرده است که 36000 قطعه‌ زباله بزرگ‌تر از 10 سانتی‌متر وجود دارند. دارن مک نایت، از همکاران فنی ارشد این شرکت افزود که ردیابی قطعات کوچک‌تر، ریاظیات را کمی تغییر می‌دهد اما حفظ و نگه داشتن آن‌ها را نیز دشوار‌تر می‌کند.

در‌عین‌حال که چنین شرکت‌هایی تلاش می‌کنند تا اشیا کوچک‌تر را در فضا شناسایی کنند، مک‌نایت تصور می‌کند که چین، روسیه و ایالات متحده نیز باید به هم‌کاری بپردازند و برخی از بزرگ‌ترین مشکل‌ساز‌ترین قطعات زباله در فضا را حذف کرده و جامعه‌ی بین‌المللی را برای پاک‌سازی زمین هدایت کنند.

او با اشاره کردن به طرح‌هایی برای آوردن در صورت فلکی ماهواره‌ای چینی به‌نام‌های GW-A59 و GW2 گفت:

من فکر می‌‌کنم با داشتن کمی هم‌کاری بیشتر، ممکن است بتوانیم از وقوع رویدادهای ASAT جلوگیری کنیم و یا چین را از استقرار صورت فلکی در بالای استارلینک بازداریم. این امید من است، شاید ساده‌لوحانه باشد اما این امید من است.