هفته گذشته بود که کمیته قضایی مجلس سنا آمریکا قانون فروشگاههای برنامههای باز را تصویر کرد که یکی از آخرین تلاشهای قانونگذاران برای محدود کردن قدرت شرکتهای بزرگ فناوری بهحساب میآید. این اقدام را میتوانیم گامی بزرگ به سمت بازتر کردن فروشگاههای برنامهای اندروید و iOS بهحساب آوریم. اما این پینشهاد در کنار آنکه توانست ستایش فعالان ضد انحصار را به سمت خود جلب کند، پرسشهایی را درباره اعتدال و امنیت ایجاد کرده که منعکسکننده بحثهای دنیای فناوری درباره مزایا و مضرات آنها است.
در واقع هدف اصلی این لایحه افزایش رقابت در بازار گوشیهای هوشمند و برنامههای مربوط به آنها است؛ یعنی همان زمینهای که بسیاری از افراد موافق هستند که تعداد کمی از شرکتها توانستهاند به قدرت بسیار زیادی دست پیدا کنند و از طرفی دیگر سیاستهای خود را به دیگران دیکته نمایند. اما همانطور که مجموعهای از اصلاحات در این لایحه پیشنهاد شده است، همه موافق نیستند که این قدرت زیاد در کجا باید متوقف شود.
شما میتوانید قانون مربوط به بازارهای برنامهای باز یا همان S.2710 را از طریق این لینک مشاهده کنید که برخلاف برخی از لایحههای اصلاح فناوری همهجانبه، آنقدرها هم طولانی نیست. اما اساسا میگوید شرکتهایی که فروشگاههای برنامهای با بیش از 50 میلیون کاربر آمریکایی، نباید رفتارهای ضدرقابتی خاصی را داشته باشند. این رفتار ها شامل:
اگر شرکتی که دارای فروشگاه برنامهای است و سیستمعامل دستگاه را هم کنترل میکند، باید انجام وظایف زیر را برای کاربران بسیار آسانتر کند:
شرکتهایی که این قوانین را زیر پا میگذارند، میتوانند از سوی کمیسیون تجارت فدرال، دادستانی کل و دادستانهای کل ایالاتها و همچنین دعاوی مدنی از سوی هر توسعهدهندهای که از این رفتار آسیب دیده باشند، مشمول قوانین ضد اعتمادی شوند.
قابل ذکر است که این لایحه به صراحت هر فروشگاههای برنامهای را که روی دستگاه خود نصب کردهاید را پوشش نمیدهد و این اصطلاح را بهعنوان یک وبسایت در دسترس عموم، برنامههای نرمافزاری یا سایر خدمات الکترونیکی در کامپیوتر، گوشیهای هوشمند یا هر دستگاه دیگری با هدف استفاده عمومی دیگری را تعریف میکند. ظاهرا این موضوع کنسولهایی مانند ایکسباکس شرکت مایکروسافت و پلیاستیشن شرکت سونی را که دارای فروشگاههای برنامهای بسته هستند، اما دستگاههای مخصوص بازی بهحساب میآیند را شامل نمیشود.
به صورت کلی باید به شما بگوییم که بله! سناتورهایی مانند ریچارد بلومنتال، مارشا بلکبرن و امی کلوبوچار قانون فروشگاههای برنامهای باز را در ماه آگوست سال 2021 بهعنوان بخشی از یک تلاش اصلاحی برگتر ضدانحصار معرفی کردند که شامل نوآوری آمریکایی و قانون انتخاب آنلاین بود، اما بهوضوح به شکایت توسعهدهندگان برنامههای اندرویدی و iOS پاسخ میداد که میگفتند اپل و گوگل هزینههای ناعادلانهای را برای خریدهای درون برنامهای دریافت میکنند و از طرفی دیگر پلتفرمهای iOS و اندروید خود را قفل مینمایند تا نصب برنامهها در خارج از فروشگاهها را بهطور کامل غیرفعال یا بهشدت محدود کنند. در حالی که برخی از ایالتها قوانین مشابهی را معرفی کردهاند، این اولین تلاش جدی فدرال بهحساب میآید.
سازمانهای دولتی و توسعهدهندگان قبلا شکایت و استدلال کردهاند که این رفتارها قوانین ضدانحصار موجود را نقض میکنند که یکی از اصلیترین و پرسروصداترین آنها را میتوانیم در ماجرای دعوا اپیکگیمز و اپل پیدا کنیم. البته باید به این نکته هم دقت کنیم که شکایت اپیک گیمز کاملا شکست خورد و سایر موارد هنوز به نتیجهای نرسیدهاند، در حالی که این لایحه این اقدامات را بهوضوح غیرقانونی میداند.
بلومنتال در بیانیههای آغازین خود، هزینه خریدهای درون برنامهای را با تلاشهای مایکروسافت برای پرداخت سریع در هر تراکنش اینترنتی مبتنیبر ویندوز در دهه 1990 مقایسه کرد و گفت که در جایی که مایکروسافت شکست خورد، شرکتهای سازنده گوشیهای هوشمند پیروز شدند. بلومنتال ادعا کرد:
گوگل و اپل مانند شرکتهای راهآهن در آغاز قرن گذشته، ریلهای اقتصاد برنامهها را در اختیار خود گرفتهاند. اگر شما یک مصرفکننده هستید، معنای این موضوع برای شما قیمتهای ارزانتر، نوآوری بیشتر، محصولاتی بهتر و محافظت بیشتر از مصرفکننده با باز کردن در فروشگاههای برنامهای است.
گوگل و اپل احتمالا از طرفداران آن نیستند. اپل گفته است که عمیقا نگران این قانون است و برخطرات اصلی اجازه دادن به مصرفکنندگان برای کنار گذاشتن برنامهها و استفاده از فروشگاههای برنامهای جایگزین تاکید دارد. در واقع اپل در این بین بهخطر انداختن امنیت کاربرانش را به توسعهدهندگان نسبت میدهد و قصد دارد تا از حریم خصوصی آنها و همینطور امنیت اکوسیستم خود حمایت کند. مارک ایساکوویتز، معاون سیاست عمومی، گفته است که این لایحه میتواند بسیاری از مزایای مصرفکنندگان را که سیستمهای پرداخت درون برنامهای کنون ارائه میدهند را از بین ببرد و رقابت را با معافیت از پلتفرمهای بازی مخدوش کند. این مورد به معنای تلاش کنگره برای انتخاب مصنوعی برندگان و بازندگان در یک بازار بسیار رقابتی است.
اما برخلاف این ادعاها، بزرگترین منتقدان شرکتها و تا حدودی هم رقبای آنها از این موضوع حمایت میکنند. پروژه آزادیهای اقتصادی آمریکا که روی ضدانحصاری بودن متمرکز است، قویا از سنا خواست تا این لایحه را تصویب کند و آن را بخشی از حرکت روبهرشد سیاستگذاران برای مهار قدرت انحصاری شرکتهای بزرگ دنیای فناوری خواند. دولت بایند نیز با ستایش این لایحه دو حزبی در اصلاحات ضد انحصاری، حمایت خود را از آنها اعلام کرد.
در صنعت مربوط به فناوری، برد اسمیت، یکی از روسای شرکت مایکروسافت، در توییتر خود به قانونگذاران آمریکایی تبریک گفت و اعلان کرد که این امر باعث ارتقای رقابت و تضمین انصاف و نوآوری در دنیای اقتصاد برنامهها خواهد بود. از طرفی دیگر، کنت واکر، مدیر ارشد حقوقی گوگل، این موضوع را ناامیدکننده خواند که مایکروسافت بهشدت برای قانونی که رقبای خود را هدف قرار میدهد در حال لابی کردن است و در عین حال توانسته تا کنسول شرکت خودش، یعنی ایکسباکس را از این قانون مستثنی کند.
البته باید به این موضوع هم دقت کنیم که هدف این دست از لایحهها قرار دادن اپل و گوگل در مقابل تمام دنیای نیست. حتی افرادی که از هدف کلی قانون حمایت میکنند، ممکن است که در مورد این که آیا این قانون در هدف قراردادن دقیق رویههای تجاری انحصاری موفق است یا اینکه آسیبهای جانبی را در حوزههای دیگری ایجاد میکند، اختلاف نظر داشته باشند.
خب، یک بحث مداوم در مورد ایمنی نصب جانبی برنامهها است. یعنی کاربران برنامههایشان را از جای دیگری غیر از استورهای رسمی دانلود و نصب نمایند. این موضوع چیزی است که بهطور مکرر در چالشهای قانونی و سیاستی مطرح شده است و گروههای فعال در صنعت مانند NetChoice میگویند که این لایحه به اندازه کافی خطرات امنیتی بازکردن پلتفرمها را بررسی نمیکند.
حامیان این لایحه بهخوبی از بالا بودن امنیت آن در زمان راهاندازی حمایت میکنند. در طول نشانهگذاری، کلوبوچار ادعاهایی مبنیبر اینکه حریم خصوصی و امنیت کاربران لطمه خواهد خورد بهسادگی نادرست دانست. این موضوع شامل استثنایی برای اقداماتی است که برای دستیابی بهحریم خصوصی، امنیت یا امنیت دیجیتالی کاربر ضروری استیا برای جلوگیری از هرزنامه یا کلاهبرداری انجام خواهد شد و صاحبان فروشگاههای برنامهای میتوانند با این استدلال که قوانینثابتی را هم برای برنامههای خود و برای برنامههای رقبا اعمال میکنند، از خود در برابر ادعاهای ضدرقابتی دفاع نمایند. حامیان مالی همچنین اصلاحیه مدیریتی را تصویب کردهاند که زبان امنیتی لایحه را اصلاح کرد، گارچه این تغییرات انتقادها را هنوز از بین نبرده است.
پس از این موضوع بحث پیچیدهتری در مورد چیزی وجود دارد که بهصراحت در لایحه مورد بحث قرار نگرفته است: اعتدال. اندکی قبل از اینکه رایگیری را انجام دهند، ائتلافی از محققان و گروههای مدافع هشدار دادند که قانون فروشگاههای برنامهای باز میتواند شرکتها را بهدلایل مختلفی از جمله انتشار مواردی در اپ استور جریمه کند. آنها هشدار دادند که شکل فعلی لایحه، قوانین مربوطبه ترجیح دادن برنامهها را میتواند برای تحت فضار گذاشتن پلتفرمهای اصلی برای ارسال محتوای افراطی، سخنان نفرتانگیز و اطلاعات نادرست مورد سو استفاده قرار دهد.
بهعنوان مثال، اگر زمانی که گوگل پلتفرم اجتماعی مانند پارلر را از فروشگاه برنامههای اندرویدی خود حذف کرد، این قانون فعال بود، پرلر میتوانست ادعا کند که گوگل از سایر برنامههای اجتماعی، از جمله یوتیوب خودش، حمایت زیادی میکند. این ائتلاف استدلال میکند که حتی اگر این مورد در نهایت در دادگاه مطرح نشود، قانون فروشگاههای برنامهای باز میتواند شکایتی را به میان بیاورد و فروشگاهها را از حذف حتی برنامههایی که خطمشی آنها را نقض میکنند، منصرف کند. بهعنوان یک راه حال، پیشنهاد میشود که قوانین را ترجیحا بازنویسی کنند تا بهصورتی شفافتر در بیایند تا تنها بتوان از آنها برای اعمال معیار منافع مالکیت استفاده کرد. یعنی بهعبارت دیگر، توسعهدهندگان باید بهجای دلایل گفته شده توسط تحریریه، برای تبعیضهای اقتصادی این سری از قوانین را بهکار بگیرند.
یک هشدار مهم در مورد مالیات مربوط به اپل وجود دارد، زیر این عنصر کلیدی قانون فروشگاههای برنامهای باز است: خلاص شدن از شر الزامات خرید درون برنامهای لزوما آن را از بین نمیبرد. حکم دادگاه اپیکگیمز علیه اپل نشان داد که اپل از نظر تئوری میتواند از توسعهدهندگان از طریق روشهایی علاوهبر کارمزد پرداختهای درون برنامهای، کمیسیونهایی را دریافت کند. پس از اینکه قانونگذاران هلندی به اپل گفتندن که اجازه دهد تا برخی از توسعهدهندگان در برنامههای خود روشهای پرداخت درون برنامهای خودشان را پیادهسازی کنند. اپل یک راهحل جدید را پیادهسازی کرد. توسعهدهندگان که از پرداختهای درون برنامهای اپل استفاده نمیکنند، به سادگی 27 درصد هزینه جداگانه برای خریدهای درون برنامهای پرداخت میکنند.
در همان زمان، با الزام اپل و گوگل به ملایمتر کردن موضع خود در مورد نصب برنامههای شخص ثالث و فروشگاهها، این لایحه میتواند بهطور قابل توجهی نحوه عملکرد محاسبات برنامههای گوشیهای هوشمند را تغییر داد. پس از رای متفقالقول این کمیته و تنها رای مخالف سناتور جان کورنین، تحرک زیادی در پشت آن وجود دارد. اما این لایحه همچنان به یک معادل مجلس نمایندگان، یعنی قانون 5017، نیاز دارد تا رای مشابهی را کسب کند و سپس هر دو در مجلس مربوطه خود رای نهایی را کسب خواهند کرد.
صرف نظر از نتیجه، فشار بینالمللی فزایندهای روی شیوههای فعلی فروشگاههای برنامهای وجود دارد. مقررات هلندی فوق، همین موضوع پرداختهای درون برنامهای را هدف قرار میدهد و از سویی دیگر کشور کره جنوبی هم قصد دارد تا بهنوعی قوانینی در مورد این موضوع را تصویب کند.