مالک فیسبوک، واتساپ، اینستاگرام و بسیاری دیگر از پلتفرمهایی که ما امروزه میشناسیم، شرکتی به نام متا است. این شرکت برای اولین بار توسط مارک زاکربرگ و با نام فیسبوک راهاندازی شد، اما با تغییر رویهای که آنها برای آینده خود در زمینه متاورس انجام دادند، به متا تغییر نام دادند. ما در این مقاله قصد داریم تا بهسراغ بررسی مدل کسبوکاری متا برویم؛ با کارو تک همراه باشید.
این شرکت درحالحاضر با استفاده از فروش تبلیغات در پلتفرمهای خود که شامل وبسایتهای گفته شده و برنامههای مربوط به آنها است، درآمد مورد نیازش را کسب میکنند. متا همچنین اکوسیستمی را ارائه میدهد که به کاربران این شرکت اجازه میدهد تا از طریق محصولات واقعیت مجازی این شرکت که با نام Oculus میشناسیم با یکدیگر در ارتباط باشند. همانطور که در بالاتر هم به این موضوع اشاره کردیم، متا قصد دارد تا با استفاده از این سری محصولات خودش به متاورس و دنیای مجازی که فکر میکنند آینده اینترنت است، وارد شود.
متا درحالحاضر با شرکتهایی که به بازاریابان، تبلیغات میفروشند و همچنین شرکتهایی که پلتفرمهایی را برای برقراری ارتباط و اشتراکگذاری محتوا در میان شبکههای اجتماعی مورد استفاده کاربران در اختیار دارند، مشغول رقابتی تنگاتنگ است. با نگاهی به لیست رقیبان این شرکت، متوجه خواهیم شد که نامهای بسیار بزرگی مانند اپل، آلفابت، گوگل، یوتیوب، تنسنت، آمازون، توییتر و مواردی دیگر در آن وجود دارد.
شرکت متا در سهماهه چهارم سال مالی 2021 خود که تا روز 31 دسامبر را پوشش میدهد، به درآمد خالص 10.3 میلیارد دلاری دست پیدا کند که از درآمد 33.7 میلیارد دلاری با حاشیه سود 30.5 درصدی حاصل شده است. 97 درصد یا چیزی درحدود 32.8 میلیارد دلار از درآمد کل شرکت متا با استفاده از تبلیغات تامین شده که باتوجهبه این موضوع میتوانیم علت این استراتژی درآمدی و اهمیت بیشازحد تبلیغات برای آنها را بیشتر درک کنیم. 3 درصد باقیمانده درآمد این شرکت هم از قسمتهای دیگری مانند Reality Labs که در پایان این مطلب بهصورتی کامل به آن پرداختهایم و همچنین منابع دیگری تامین میشود.
با بررسی اسناد مالی متا، متوجه خواهیم شد که درآمد این شرکت در سهماهه چهارم سال 2021 چیزی در حدود 19.9 درصد درمقایسهبا مدت زمان مشابه در سال گذشته رشد داشته است. البته باید به این موضوع هم دقت کنیم که این رشد در سهماهه قبلی چیزی در حدود 35.1 درصد بوده و شرکت متا عملا در این زمینه کاهش درآمد نسبتا بزرگی را تجربه کرده است.
درآمد عملیاتی متا هم که ما با استفاده از آن میتوانیم سود حاصل شده از بخشهای تجاری مختلف را تشخیص دهیم، برابربا 12.6 میلیارد دلار بوده که کاهش 1.5 درصد را درمقایسهبا سهماهه مشابه سال گذشته به ما نشان میدهد.
از سهماهه چهارم سال 2021، شرکت متا گزارشهای مالی خود را به دو بخش مختلف تقسیم میکند که عبارتند از:
برای آگاهی بیشتر شما باید بگوییم که شرکت متا تا قبل ازاین تفکیک درآمدی، گزارشهای مالی خود را برای تبلیغات و سایر درآمدها ارائه میکرد.
بخش خانواده برنامهها تمام درآمدی که متا از فروش تبلیغات به بازاریابان بهدست میآورد را شامل میشود که تقریبا کل درآمد این شرکت را شامل میشود. تبلیغات در سایت اصلی و برنامههای موبایلی شبکههای اجتماعی زیرمجموعه متا، شامل فیسبوک، اینستاگرام ، مسنجر و سایر وبسایتهای وابستهبه شخص ثالث یا برنامههای گوشیهای هوشمند نمایش داده میشوند.
نحوه دریافت هزینه تبلیغات از بازاریابانی که با متا همکاری میکنند هم به این صورت است که این شرکت هزینه مورد نظر را براساس تعداد نمایشهای نشان داده شده یا تعداد اقداماتی مانند کلیکهای انجام شده توسط کاربران تعیین میکند. این هزینه گفته شده تا چند سال پیش ثابت بود، اما شرکت متا با تغییر رویه ارائه خدمات تبلیغاتی خود، توانست که هم آمار درست و بسیار خوبی از تبلیغات را به بازاریابان ارائه دهد و هم رضایت آنها را با تعیین قیمت براساس موارد گفته شده بهدست آورد.
درواقع، این دست از کاربران بههیچ عنوان از هزینه تبلیغاتی خود ناراضی نیستند، زیرا شرکت متا امکانی را برای آنها فراهم آورد که تنها برای خدماتی که دریافت میکنند، هزینهای را بپردازند. بخش FoA در سهماهه چهارم سال مالی 2021 توانسته تا 32.8 میلیارد دلار از درآمد مورد نیاز متا را تامین کند که با حسابی سرانگشتی متوجه خواهیم شد که 97 درصد از کل درآمد شرکت را تشکیل میدهد.
درآمد این بخش درمقایسهبا سهماهه مشابه سال قبلی 19.9 درصد افزایش یافته است و 15.9 میلیارد دلار درآمد عملیاتی را به ثبت رسانده که کل درآمد عملیاتی شرکت در سهماهه مورد نظر را شامل میشود. این درآمد سالانه هم 6.8 درصد افزایش یافته است.
بخش Reality Labs از سختافزار، نرمافزار و محتوای مربوط به واقعیت مجازی و افزوده شرکت متا تشکیل شده است. واقعیت افزوده و واقعیت مجازی فناوریهایی هستند متا قصد دارد تا با استفاده از آنها دنیای متاورس خود را بسازد. این پروژه بهحدی برای آنها مهم و با ارزش است که حتی نام شرکتشان را هم عوض کردند تا بهصورتی عمیقتر وارد این حوزه شوند. هدست واقعیت مجازی Oculus درحالحاضر یکی از زیرمجموعههای مهم این بخش از متا است.
گزارشهای مالی منتشر شده از سهماهه چهارم سال 2021 به ما نشان میدهد که بخش Reality Labs توانسته تا درآمد 877 میلیون دلاری را بهدست آورد که حدود 3 درصد از درآمد شرکت را تشکیل میدهد. درآمد این بخش درمقایسهبا سهماهه مشابه سال قبل 22.3 افزایش یافته است.
نمیتوانیم بگوییم که افزایش درآمد این بخش از شرکت متا نشاندهنده نبود هیچگونه زیان عملیاتی است، زیرا Reality Labs در سهماهه مورد نظر 3.3 میلیارد دلار ضرر را بهثبت رسانده که با توجه به همین موضوع، درآمد عملیاتی کلی شرکت را هم کاهش داده است. اگر به اسناد مالی منتشر شده متا نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که این بخش در سهماهه گذشته زیان عملیاتی 2.1 میلیارد دلاری را بهثبت رسانده بود.
در روز 2 فوریه 2022 بود که متا در ارائه اسلایدی خود از نتایج بهدست آمده برای سهماهه چهارم سال 2021، نشان داد که کاربران فعال روزانه یا همان DAU آنها درمقایسهبا سهماهه قبل اندکی کاهش یافته است. این اولینبار در تاریخ شرکت بود که DAU آنها کاهش مییابد.
متا همچنین در بیانیه مطبوعاتی درآمدی سهماهه چهارم خود، چشمانداز درآمدی موردنظرش را هم ارائه کرده بود. این شرکت پیشبینی کرد که درآمد آنها برای سهماهه اول سال 2022 بین 27 تا 29 میلیارد دلار باشد که نشاندهنده افزایش 3 تا 11 درصدی درآمد بهصورت سالانه است. این پیشبینی انجام شده همچنین به ما نشان میدهد که درآمد سالانه آنها درمقایسهبا رقم 33.7 میلیارد دلار ثبت شده در سال گذشته، کاهش خواهد یافت.
این شرکت در گزارش مالی سهماهه اول سال 2022 خود اعلام کرد که متاسفانه درآمد آنها تحت تاثیر یکسری از سنگاندازیها کاهش یافته است که از مهمترین آنها میتوانیم به تغییرات ایجاد شده توسط اپل در سیستمعامل iOS اشاره کنیم.
شرکت اپل در سیستمعامل مخصوص گوشیهای هوشمند خود تغییراتی را ایجاد کرده است که برنامههای مختلف جهت نشان دادن تبلیغات هدفمند به کاربران، باید قبل از هرچیزی از آنها مجوزهای لازم را دریافت کنند و اگر کاربری این موضوع را دوست نداشت، میتواند با استفاده از تنظیمات دستگاه خود، این قابلیت را برای همیشه از دسترس خارج کند.
از آن زمان تا به امروز، بسیاری از کاربران تصمیم گرفتهاند که دیگر توسط هیچ برنامهای ردیابی نشوند و همین موضوع باعث شد تا درآمد تبلیغاتی در پلتفرمهایی مانند فیسبوک بهمیزان قابلتوجهی کاهش یابد.
برای آنکه بتوانیم به اصلیترین پلتفرمهایی که در زیرمجموعه متا قرار دارند نگاهی بیندازیم، بد نیست که اول به تاریخچه این شرکت نگاهی بیندازیم. شرکت متا که ما در گذشته با نام فیسبوک میشناختیم، برای اولینبار توسط مارک زاکربرگ و در سال 2004 بههمراهی تعدادی از هماتاقیهایش در دانشگاه هاروارد تاسیس شد. نام شرکتی که آنها در ابتدا قصد داشتند تاسیس کنند، FaceMash بود که بعدها به TheFacebook تغییر پیدا کرد.
مارک زاکربرگ و همکارانش این سرویس را در ابتدا برای همکلاسیهای خود در دانشگاه هاروارد راهاندازی کردند و باتوجهبه این موضوع که امکانات بسیار خوبی را دراختیار آنها قرار میداد، بهسرعت در میان سایر دانشگاهها هم طالب پیدا کرد و در نهایت به دست سایر افراد در دیگر دانشگاهها و نقاط جهان هم رسید. این شرکت از آن زمان تا به امروز توانسته تا به 2.8 میلیارد کاربر و 926.8 میلیارد دلار ارزش برسد تا ما با یکی از غولهای بازار تکنولوژی روبهرو باشیم.
متا از زمان تاسیسش در 18 سال پیش، بهجایی فراتر از یک پلتفرم فعال در زمینه شبکههای اجتماعی تبدیل شده است. محصولاتی که درحالحاضر در زیرمجموعه این شرکت وجود دارد شامل پیامرسانها و شبکههای اجتماعی هستند که برای اشتراکگذاری عکس و ویدیو، واقعیت افزوده و بسیاری دیگر مورد استفاده قرار میگیرند.
استراتژی شرکت متا در تمام سالهای فعالیتش آن بوده که تمام پلتفرمهای موجود در بازار را قبل از آن که تبدیلبه یکی از اصلیترین رقبای آنها شوند بخرد و به زیرمجموعه محصولات و خدمات خودش اضافه کند. این شرکت برای بهاجرا درآوردن چنین استراتژی، بارها مجبور شده است که هزینههای بسیار زیادی را بپردازد و همین موضوع باعث شده تا بهددلیل نقض قوانین رقابت، به زیر ذرهبین کمیسیون تجارت فدرال یا همان FTC برود.
همانطور که میدانید، اینستاگرام یک پلتفرم مربوط به شبکههای اجتماعی است که کاربران با استفاده از آن میتوانند عکسها و ویدیوهای خود را بهاشتراک بگذارند. این پلتفرم برای اولین بار در سال 2010 راهاندازی شد و از همان روزهای اول توانست که تعداد بسیار زیادی از کاربران در سراسر جهان را به سمت خودش بکشاند. این شرکت تا سال 2012 بهصورتی مستقل فعالیت میکرد، تا اینکه متا با راهنماییهای امین ذوالفنون، تصمیم گرفت که آن را با مبلغ 1 میلیارد دلار خریداری کند.
زمانی که شرکت متا توانست اینستاگرام را تصاحب کند، تصمیم گرفت تا برنامه این پلتفرم بهصورتی مستقل از برنامه فیسبوک فعالیت داشته باشد. این استراتژی تا به امروز به همان شکل باقی مانده است، اما زمانی که قصد دارید تا این برنامه را باز کنید، میتوانید در پایین صفحه ابتدایی نام این شرکت را مشاهده کنید.
هزینهای که متا برای اینستاگرامی که در آن سالها هیچ درآمدی نداشت پرداخت کرد، نشاندهنده علاقه این شرکت برای خرید پلتفرمهای رقیب و کوچکتر است تا در آینده با هیچ مشکلی مواجه نشود.
واتساپ یک سرویس پیامرسان و تماس است که در سال 2009 تاسیس و در دسترس کاربران سراسر جهان قرار گرفت. ایده اصلی ساخت این پلتفرم آن بود که کاربران برای تماسهای صوتی و ارسال پیام به یکدیگر، نیازیبه پرداخت هزینهای نداشته باشند. کاربران همچنین میتوانند عکس، فیلم و اسناد مختلف را از طریق این پلتفرم برای یکدیگر ارسال کنند.
در زمانی که واتساپ توانسته بود به 400 هزار کاربر در سراسر جهان دست پیدا کند، متا تصمیم گرفت تا این پلتفرم را خریداری و یکی از اصلیترین رقیبان فیسبوک را برای همیشه از میدان خارج کند. شرکت واتساپ در سال 2014 که توسط فیسبوک و با مبلغ 19 میلیارد دلار خریداری شد، چیزی در حدود 1.5 میلیارد دلار ارزش داشت. اگرچه که هیچ اطلاعاتی درمورد درآمد ایجاد شده توسط واتساپ وجود ندارد، اما برخی تخمینها حاکی از آن است که درآمد این پلتفرم تا سال 2020 به 5 میلیارد دلار رسیده بود.
تنها چند هفته پس از آن که خرید پلتفرم واتساپ توسط متا رسانهای شد، این شرکت اقدامبه خرید شرکت Oculus که در آن زمان در زمینه سختافزار و نرمافزار مربوط به فناوری واقعیت افزوده فعال بود، کرد. این شرکت در سال 2012 تاسیس شده بود و بیشتر بهخاطر محصول Oculus Rift خود که یک هدست واقعیت مجازی طراحی شده برای بازیهای ویدیویی بود، شناخته میشد.
از زمان خریداری شدن Oculus توسط متا در سال 2014، این شرکت توانست که تعدادی از پلتفرمهایی مانند Surreal Vision که مدنظرش بود را بخرد. Surreal Vision در سال 2015 خریداری شد و در زمینه بازسازی نقشه و صحنههای سهبعدی فعالیت میکرد.
در زمانی که متا Oculus VR را خریداری کرد، این شرکت تنها یک محصول را به بازار عرضه کرده بود، اما بعد از خریداری شدنش، توانست که چندین هدست دیگر با قابلیتهایی فراتر از نمونه اولیه را تولید کند.
سرویس پیامرسان Beluga که برای اولین بار در سال 2010 تاسیس شده بود، یک سال بعد و در سال 2011 توسط متا خریداری شد. این شرکت Beluga را در بحبوحه فرایند جمعآوری سرمایه استارتاپها خریداری کرد، اما هیچوقت اعلام نشد که برای آن چه مبلغی را پرداخته است.
شرکت متا با خرید Beluga توانست به فناوری دست پیدا کند که در نهایت به پلتفرم پیامرسان بسیار موفق این شرکت تبدیل شد.
تا به اینجای مقاله ما با روشهای درآمدی شرکت متا و شرکتهای زیرمجموعه آن آشنا شدیم، اما سوال آخری که باقیمانده، این است که چه شرکتها و افرادی در بین سهامداران این شرکت وجود دارند؟
خب، اگر بخواهیم که به این سوال پاسخ دهیم، باید بهسراغ سهامداران حقیقی داخلی بزرگی مانند مایکل شروپفر، دیوید فیشر و دیوید وهنر و سهامداران نهادی و سازمانی بزرگ مانند مارک زاکربرگ، شرکت Vanguard Group و BlackRock Inc برویم.
سهامداران حقیقی داخلی به افرادی که گفته میشود که مالکیت مستقیمی روی سهامهای خود دارند. سهامهایی که در این بخش ما قصد داریم به آنها اشاره کنیم، شامل سهامی که بهصورت غیر مستقیم نگهداری میشد و یا سهام قابل دسترسی از طریق اختیار در معامله نیست. افراد حقیقی سهامدار باید هربار که مقداری از سهام شرکت را میخرند یا میفروشند، فرم SEC 4 را برای آنها پر و ارسال کنند.
مایکل شروپفر درحالحاضر 630612 سهم متا را در اختیار دارید که 0.02 درصد از کل سهامهای شرکت را شامل میشود. او در سال 2008 به متا ملحق شد و قبل از آن در یکی از موقعیتهای اجرایی مهندسی در موزیلا و همچنین در سمتهایی در شرکتهایی مانند Sun Microsystems و CenterRun Inc حضور داشت.
او در ماه سپتامبر سال 2021 اعلام کرد بود که قصد دارد تا در سال 2022 برای همیشه از سمت CTO شرکت متا برای همیشه کنارهگیری کند تا بتواند بهعنوان یکی از اعضای ارشد این شرکت به کارش ادامه دهد.
باتوجهبه اطلاعاتی که درحالحاضر دردسترس قرار دارد، دیوید فیشر مالک 37089 سهم از شرکت متا است که چیزی در حدود 0.01 درصد از کل سهامهای شرکت را شامل میشود. او در سال 2010 به متا پیوسته است و قبل از آن سمت معاونت فروش و عملیات آنلاین جهانی گوگل را برعهده داشت.
تقریبا تمام افراد دنیای تکنولوژی او را بهدلیل ساخت و مدیریت کانال فروش آنلاین گوگل میشناسند. فیشر همچنین معاون رئیس کارکنان وزارت خزانهداری آمریکا را هم برعهده داشته است. از دیگر سمتهای او میتوانیم به عضویت در هیئت مدیره Alterra Mountain Co و ریاست Ad Council نیز اشاره کرد.
دیوید ونر درمجموع 26948 سهم از شرکت متا را دراختیار دارد که کمتر از 0.01 درصد از کل سهام موجود در شرکت را تشکیل میدهد. ونر در گذشته معاون مالی شرکت متا و برنامهریزی تجاری و همچنین مدیر ارشد مالی شرکت Zynga را برعهده داشته است.
سرمایهگذاران نهاد و سازمانی درحالحاضر چیزی در حدود 65.6 درصد از کل سهام متا را دراختیار دارند. سرمایهگذاران نهادی که افرادی را تشکیل میدهند که حداقل 100 میلیون دلار دارای تحت مدیریت یا همان AUM را دارند، باید هر سه ماه یک فرم SEC 13F را برای روشن کردن داراییهای خود پر و ارسال کنند.
اگر سرمایهگذاران فردی و حقیقی 5 درصد یا بیشتر از سهام یک شرکت را خریداری یا بهدست آورنمد، ممکن است که در دسته سرمایهگذاران و سهامداران نهاد و سازمانی قرار بگیرند، پس آنها هم باید فرم 13G را ارائه دهند.
زاکربرگ را میتوانیم بزرگترین سهامدار حال حاضر شرکت متا بهحساب آوریم. همانطور که در در بالاتر به آن اشاره کردیم، او در ابتدا متا را فیسبوک نامید، بههمراه تعدادی از دوستان خود پایهگذاری کرد و مدتها ریاست و مدیریت اجرایی یا همان مدیرعاملی این شرکت را برعهده داشت.
این نابغه دنیای تکنولوژی از آن زمان تا موقعی که به سن 37 سالگی رسید، توانست که دارایی خالص خود را به 84.8 میلیارد دلار برساند. او درحالحاضر چیزی در حدود 398.2 میلیون سهم از متا را در اختیار دارد که تقریبا برابربا 16.8 درصد از کل سهام موجود را تشکیل میدهد.
Vanguard Group حدود 182.9 میلیون سهم متا را خریداری کرده است که 7.7 درصد از کل سهامهای موجود را به ما نشان میدهد. این شرکت یکی از بزرگترین فعالان در زمینه مدیریت سرمایهگذاری در جهان با حدود 417 صندوق سنتی و قابل معامله در بورس است.
Vanguard Group را اساسا میتوانیم یک شرکت مدیریت صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و ETFها بهحساب آوریم که حدود 8 تریلیون دلار دارای را در سطح جهان مدیریت میکند. شرکت متا درحالحاضر با حدود 17.3 درصد از کل داراییهای سرمایهگذاری شده، بزرگترین هلدینگ در زیرمجموعه آنها بهحساب میآید.
براساس اطلاعات مندرج در بایگانی 13F برای دوره منتهی به روز 30 سپتامبر 2021، شرکت BlackRock Inc حدود 155.9 میلیون سهم از متا را دراختیار دارد که 6.6 درصد از کل سهام موجود را تشکیل میدهد.
BlackRock Inc یکی از شرکتهای پیشرو در زمینه مدیریت دارایی و سرمایهگذاری در جهان است که تا روز 31 دسامبر سال 2020 حدود 8.7 تریلیون دلار دارایی تحت مدیریت یا همان AUM را دراختیار دارد. این شرکت طیف گستردهای از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، iShares ETF و موارد دیگر را ارائه میدهد. باتوجهبه داراییهای این شرکت، میتوانیم بگوییم که متا هفتمین شرکت بزرگی است که در زیرمجموعه آنها قرار دارد که حدود 2 درصد از داراییهای سرمایهگذاری شده این شرکت را شامل میشود.