ممکن است که ایالات متحده آمریکا تحریمهای اقتصادی بسیار زیادی را علیه روسیه بهدلیل حمله نظامی به اوکراین وضع کرده باشد، اما این دو کشور در فضا بهدنبال یافتن راههایی برای ادامه همکاری بایکدیگر هستند.
سازمانهای آمریکا و روسیه که ما آنها را با نامهای ناسا و Roscosmos میشناسیم، بهتازگی توافقنامهای را امضا کردهاند که مدتها در انتظار آن بودیم. براساس این توافقنامه، دو سازمان میتوانند فضانوردان خود را با استفاده از موشکها و فضاپیماهای یکدیگر به فضا و ایستگاه فضایی بینالمللی بفرستند.
پس از بهاتمام رسیدن برنامه شاتلهای فضایی، ناسا سالها به پروازهای سایوز روسیه برای انتقال فضانوردان خود به ایستگاه فضایی بینالمللی متکی بود. این روند ادامه داشت تا اینکه شرکت اسپیسایکس توانست گواهینامههای مورد نیاز فضاپیماهای سری Crew Dragon را برای پروازهای فضایی انسانی دریافت کند.
حال، با امضای این توافقنامه قرار است که سازمان فضایی بینالمللی آمریکا صندلیهای خود را در فضاپیماهای سایوز حفظ کند. ازطرفیدیگر هم فضانوردان روسی این توانایی را خواهند داشت که با استفاده از فضاپیماهای Crew Dragon شرکت اسپیسایکس به فضا بروند. ناسا در بیانیهای که در اختیار رسانه نیویورک تایمز قرار داده، گفت:
این توافقنامه جدید تضمین میکند که خدمه آموزش دیده مناسب در ایستگاه فضایی برای تعمیر، نگهداری و همچنین پیادهرویهای فضایی وجود خواهند داشت. همچنین دربرابر حوادث احتمالی مانند مشکلات فضاپیماها، مسائل پزشکی جدی خدمه یا یک وضعیتی اضطراری در ایستگاه که نیازبه خدمه و وسیله نقلیهای دارد که استفاده از آنها نیازمند تخصص است تا زودتر به زمین بازگردند، محافظت میکند.
بهعبارت دیگر، این توافق تضمین میکند که هر دو بخش تحت کنترل آمریکا و روسیه درصورت لغو پروازها یا سایر موارد اضطراری، هرگز بدون سرنشین نخواهند بود. آژانس فضایی آمریکا همچنین گفت که اولین پروازهای یکپارچه در ماه سپتامبر انجام خواهد شد و آنا کیکینا اولین فضانورد روسی است که بهوسیله فضاپیمای Crew Dragon پرواز خواهد کرد. نیکول مان و جاش کاسادا از ناسا و همچنین کویچی واکاتا از ژاپن نیز به او خواهند پیوست. همچنین فرانک روبیو نیز از ناسا در پرواز سایوز به ایستگاه فضایی حضور خواهد داشت.
اولین سفر فضانوردان روسی به ایستگاه فضایی بینالمللی با استفاده از فناوری آمریکا نیز در بهار 2023 انجام خواهد شد و طی آن آندری فدیایف از روسیه و لورال اوهارا از ناسا نیز صندلیهای خود را بایکدیگر تعوض خواهند کرد. درست برخلاف گذشته که ناسا به Roscosmos بهازای هر صندلی مبلغ بسیار زیاد 56 میلیون دلار را پرداخت میکرد، در این توافق جدید هیچ هزینهای جابهجا نخواهد شد و سفر گفته شده کاملا رایگان خواهد بود.
نکتهای که باید درمورد این توافق و زمان امضا شدن آن درنظر بگیریم، این است که امضا شدن آن همزمان شد با برکناری دیمیتری روگوزین از ریاست Roscosmos. روگوزین برای سالها و بهویژه در ماههای اخیر، پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین، اظهارات و تصمیمات بحثبرانگیزی را اتخاذ کرده بود. ازجمله مهمترین تصمیماتی که او در زمان ریاستش گرفت که جنجالهای زیادی را هم بهراه انداخت، میتوانیم به دستور عدم استفاده از بازوی رباتیک ساخته شده توسط اروپا در ایستگاه فضایی بینالمللی پس از خروج رسمی این سازمان از ماموریت مشترک اگزومارس با روسیه، اشاره کرد.
Roscosmos همچنین تحت رهبری او تصاویری از فضانوردانی را که پرچمهای جدایی طلبان اوکراینی طرف روسیه را در دست داستند، پخش کرد. پس از این اتفاق، ناسا بیانیهای را منتشر کرد و در آن گفت که استفاده از ایستگاه فضایی بینالمللی برای اهداف سیاسی درجهت حمایت از جنگ علیه کشور اوکراین را بهشدت محکوم میکنیم. این تصاویر برای اولینبار در کانال تلگرامی این سازمان منتشر شده بود.
براساس گفتههای رسانه نیویورک تایمز، سخنگوی دولت روسیه اعلام کرده است که اخراج روگوزین هیچ ارتباطی با عملکرد او در این سازمان ندارد. رسانه خبری مدوزا که درحالحاضر در لتونی حضور دارد، گزارش داد که روگوزین بهعنوان رئیس دفتر پوتین یا مدیر نظارتبر سرزمینهای اوکراینی که روسیه اشغال کرده است، منصوب خواهد شد. البته هنوز هیچیک از این موارد تایید نشده است.
یکی از مواردی که روگوزین در روزهای اول جنگ روسیه با اوکراین و پس از تحریمهای جدید آمریکا اعلام کرد، به از کنترل خارج شدن ایستگاه فضایی بینالمللی درصورت عدم حضور فضانوردان روسی در این آزمایشگاه بود. درواقع او با استفاده از این موضوع قصد داشت تا بتواند آمریکا را تحت فشار قرار دهد تا تحریمهای بیشتری را اعمال نکند، اما آنها به این موضوع اعتنایی نکردند و روسیه تحت فشار تحریمهای جدیدتری قرار گرفت.
این موضوع از کنترل خارج شدن ایستگاه فضایی بینالمللی زمانی بسیار جدی شد که دیمیتری روگوزین گفت که این سازه فضایی بزرگ ممکن است که با یک ماهواره برخورد و بهیکباره به داخل جو سقوط کند. این موضوع برای چند روزی به تیتر اول رسانهها تبدیل شده بود تا اینکه ایلان ماسک در گفتگو با خبرنگاران و همچنین در صفحه توییتر خودش اعلام کرد که ما توانایی انجام تمام وظایف فضانوردان روسی را داریم و از این بابت هیچ نگرانی را نداشته باشید.