تا به حال چیزی راجع به «هک رشد» شنیدهاید؟
شاید الان که بعضی از شما برای اولین بار آن را میشنوید کمی ذهنتان به سمت کدنویس و برنامهنویسهای امنیتی رفته است که البته تقصیری ندارید. من هم در ابتدا همین فکر را میکردم. اما «هک رشد» یا «ایجاد رشد» مفهومی متفاوت است که میتواند به همه چیز ربط داشته باشد.
هک رشد یکی از کلمههای کلیدی استارتاپها است. از آن واژههایی است که شاید در هر استارتاپی که کار کرده باشید حداقل یک بار آن را شنیده باشید اما اگر نشنیدهاید برایتان کاملا جدید و غیرمنطقی به نظر میرسد. اما چه دوست داشته باشید و چه نه، باید این را بدانید که هک رشد یکی از مهمترین مفاهیم موفقیت استارتاپها است که میتواند یک استارتاپ را از فرش به عرش برساند.
هک رشد چندین سال است که وجود دارد اما اخیرا خیلی مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر خیلی از استارتاپها به دنبال کارشناسهای هک رشد هستند که دلیل آن هم منطقی است. همه میخواهند به طور مسخرهای سریع رشد کنند و میلیونها کاربر و درآمد بسیار بالا به دست آورند.
اما هک رشد چه معنایی دارد؟
وقت آن رسیده است که یک بار برای همیشه به این سوال پاسخ بدهیم. با این که هک رشد هیچ راه منطقی برای آموزش دادن ندارد، اما در این مقاله با بیان کردن چند مثال سعی میکنیم که تا حدی بتوانیم آن را به شما آموزش بدهیم که چطور یک هکر رشد بشوید. این مقاله اما در یک قسمت جا نمیشود و در این قسمت سعی میکنیم که توضیح کلی راجع به مفهوم «هک رشد» بدهیم.
پس با کاروتک همراه باشید.
در سال ۲۰۱۰ بود که آقای شان الیس دنیا را با این شغل آشنا کرد. در حقیقت آقای الیس اولین هکر رشد بود. او به خیلی از استارتاپها کمک میکرد که به سرعت بتوانند به رشد عجیب و غریبی دست پیدا کنند و در این شرکتها تنها به عنوان مشاور حضور داشت. در ابتدای حضورش در این شغل، هنوز نامی برای آن پیدا نکرده بود.
اما او ایده هک رشد زمانی به ذهنش خطور کرد که، وقتی او استارتاپها را روی مسیر درستی قرار میداد و وقت ترک کردن کار و رفتن به استارتاپ دیگری میرسید، نمیتوانست جایگزین مناسبی برای خود پیدا کند. زمانی که او به رزومهها نگاه میکرد، متوجه میشد که با وجود رزومههای قدرتمند و بازاریابهای بسیار ماهر، آنها نمیتوانند جای شان الیس را پر کنند چون آنها بازاریاب بودند و شان الیس در کنار داشتن علم کافی به مفهوم بازاریابی، بیشتر روی موفقیت سریع استارتاپها تمرکز میکرد.
معمولا بازاریابها روی موضوعات مختلفی فکر میکنند. مثلا به این فکر میکنند که در برنامههای بلند مدت و با دارا بودن بودجه کافی میتوانند کارهای مختلف و بزرگی را انجام بدهند. اما یک هکر رشد اصلا به این موضوعات فکر نمیکند. او تمام فکرش این است که در سریعترین زمان ممکن و با کمترین بودجه و زحمتی بتواند یک کسب و کار را به موفقیت برساند. شان هم دقیقا به دنبال چنین شخصی میگشت.
بدین شکل بود که ایده هک رشد به ذهن شان الیس خطور کرد که بتواند یک شغل جدید با این نام ایجاد کند تا بتواند تفاوت میان کارش با دیگر بازاریابها را به همه بفهماند.
همانطور که گفتم، یک هکر رشد تمام فکر و ذکرش این است که چطور در سریعترین زمان ممکن بتواند یک استارتاپ را با کمترین هزینه و وقت به موفقیت برساند و برای آن استارتاپ کاربر و درآمد زیاد به دست آورد.
برای این که بتوانید یک هکر رشد باشید حتما نیازی نیست که یک مارکتر با تجربه باشید. کافی است که کمی راجع به آن مطالعه داشته باشید. حتی یک برنامهنویس هم اگر بتواند ایده بکر و خوبی داشته باشد، میتواند هکر رشد شود.
اما این که بتوانید با آمار و ارقام رسمی هر استارتاپ سر و کار داشته باشید تا بتوانید راهحلهای کاربردی و خوب به دست آورید هم یکی از بهترین نکات مثبتی است که یک هکر رشد میتواند انجام دهد. البته باید این موضوع را در نظر داشته باشید که یک هکر رشد بدون این آمار و ارقام هم میتواند کار خود را به خوبی انجام دهد.
اما برای این که بهتر متوجه شوید که هک رشد چگونه انجام میشود و هکر رشد چه کارهایی را باید انجام دهد، در ادامه چند مثال برایتان خواهیم زد که بهتر متوجه ماهیت هک رشد بشوید.
هک رشد لازم نیست که همیشه در فضای اینترنت باشد و میتواند به راحتی به صورت آفلاین و محلی هم انجام شود. کاری که مک دونالد چندین سال پیش انجام داد. زمانی بود که مک دونالد بودجه زیادی برای راهاندازی چندین شعبه درون شهری داشت اما همان زمان بود که جادههای کمربندی شهر به شهر به شکل سریعی در حال ساخته شدن بودند.
مک دونالد متوجه شد که این جادهها به زودی پر از مسافر خواهد شد و خیلیها به خاطر سهولت طی کردن این مسیر، راهشان را تغییر میدهند. به همین خاطر بود که مک دونالد به جای تاسیس شعبههای درون شهری تصمیم گرفت که در حاشیه این جادههای تازه تاسیس شعبههای جدیدش را راه بیاندازد.
این موضوع باعث شد که به شکل عجیب و سریعی مشتریها و سود مک دونالد سر به فلک بکشد. این هک رشد به قدری سودآور بود که تمام رقیبهای مک دونالد شروع به تاسیس شعبههای مختلف در اطراف جادههای میان شهری کردند که حتی آنها هم نتیجه بسیار خوبی گرفتند.
همین مفهوم در دنیای استارتاپها هم تشکیل شده است. هزینههای مارکتینگ آنلاین معمولا برای طولانی مدت خیلی زیادی میشود و اخیرا استارتاپها سعی میکنند که راه سریعتر و کمهزینهتری را طی کنند. مثلا در مسابقههای فوتبال مهم و بین دو نیمه استارتاپها هزینهای برای نمایش دادن تبلیغات میپردازند. از آنجا که جمعیت زیادی در حال تماشای آن مسابقه هستند، خیلی سریع با نام استارتاپ آنها آشنا میشوند که در نهایت باعث ورود لیدهای زیاد به این استارتاپها می شود.
مثال بعدی مربوط به دو کمپانی Dropbox و Uber است. اولی کمپانی است که فضای اشتراکی ابری را به کاربرهایش میدهد که کاربرها به راحتی میتوانند از آن استفاده کنند. زمانی هم که دراپباکس احساس کرد به فضای بیشتری نیاز دارد، هارد دیسکهای بیشتری را خریداری کرده و به سرور خود اضافه میکنند.
اوبر هم به راحتی با سرورهای کمی شروع کرد و زمانی که توانست درآمد بیشتری را از تاکسی اینترنتی به دست بیاورد، سرورهای بیشتری را به سرورهایش اضافه میکند. دو سرویسی که به راحتی توانستند افراد بسیار زیادی را با هزینه خیلی کم و سریع به سمت خود بکشانند و بعد از این که درآمدزایی کافی داشتند، به گسترش دادن کسب و کار خود توجه کردند.
در حقیقت اوبر تنها یک اپلیکیشن فراهم کرد و تمام درآمدهای دیگر اوبر را کاربرها برای آنها فراهم کردند که این یکی از بزرگترین هک رشدهای تاریخ محسوب میشود. در حال حاضر حدود ۲۶۰ میلیون کاربر در ایالات متحده آمریکا از اوبر استفاده میکنند.
مفهوم کلی یک استارتاپ هم به این موضوع کمک میکند. مثلا تصور کنید که به خانه یکی از دوستان خود دعوت شدهاید و خودتان صاحب ماشین نیستید. زمانی که به خانه دوستتان میرسید، دوستتان از شما میپرسد که چجوری به اینجا آمدند. شما در جواب به آنها میگویید که «اوبر گرفتم». به همین راحتی روزی هزار بار نام «اوبر» تکرار میشود و کاربرهای بیشتری با اسم این برند آشنا میشوند. یکی از هک رشدهایی که به صورت اورگانیک و فقط با ایده بکر یک استارتاپ شکل میگیرد.
به پایان قسمت اول سری مقالههای «هک رشد» رسیدهایم. در قسمتهای بعدی سراغ این میرویم که قدم به قدم توضیح دهیم که چگونه یک هک رشد انجام دهید و چگونه هکر خوبی باشید. در قسمت بعدی راجع به این صحبت خواهیم کرد که چطور ابتدا یک محصول یا ایده خوب تولید کنید که مردم دوست داشته باشند آن را تهیه کنند.
در ادامه میتوانید قسمت دوم این مقاله را مطالعه کنید که در این قسمت قدم اولیه برای شروع هک رشد را توضیح دادهایم.
https://karo.tech/growth-hacking-part-2/