PaaS یا پلتفرم به عنوان سرویس، نوعی از محاسبات ابری یا همان Cloud Computing است. در واقع ما سه نوع محاسبه ابری با نامهای زیرساخت به عنوان سرویس، پلتفرم به عنوان سرویس و نرمافزار به عنوان سرویس داریم که پلتفرم به عنوان سرویس یکی از آنها بهحساب میآید.
PaaS نوعی رایانش ابری است که طبق گفتههای ویکیپدیا به مشتریان اجازه میدهد تا یک بسته ماژولار که در آن یک پلتفرم محاسباتی یا یک یا چند برنامه کاربردی وجود دارد را بدون آن که پیچیدگیهای ساخت و نگهداری زیرساخت مربوط به آن را در نظر بگیرند، تهیه، نمونهسازی، اجرا و مدیریت کنند.
این نوع از محاسبات ابری به توسعهدهندگان این امکان را میدهد که چنین باندل نرمافزاری را ایجاد، توسعه و بستهبندی کنند. اساسا این زیرساخت از طریق اینترنت در دسترس شما قرار میگیرد و این امکان را در اختیارتان میگذارد تا برنامههایی را برای خود یا هر شرکتی که برنامه را برای آن طراحی کردهاید، بسازید و نگهداری کنید.
دو راه شناخته شده بری ارائهدهندگان خدمات رایانش ابری وجود دارد تا یک سرویس PaaS را در اختیار مشتریان خود قرار دهند:
اولین سرویس عمومی رایانش ابری PaaS Zimki نام داشت که توسط Fotango، یک شرکت مستقر در لندن که متعلق به Canon Europe بود، راه اندازی شد. این پلتفرم ابتدا در سال 2005 توسعه یافت و در مارس 2006 راه اندازی بتا خود را تجربه کرد. در اواخر همان سال در EuroOSCON، این سرویس برای استفاده عموم راه اندازی شد. اما سوال اصلی این است که زیمکی دقیقا چه بود؟ این یک پلتفرم ابری end-to-end برای توسعه برنامهها و برنامههای تحت وب جاوا اسکریپت مخصوص محاسبات ابزاری بهحساب میآمد.
این سرویس همچنین برخی از کارهای تکراریتر درگیر در فرایند ایجاد برنامههای تحت وب جاوا اسکریپت و سرویسهای آنلاین را حذف کرد. زیمکی اکثر زیرساختها و عملیاتهایی را که با آن کار میکرد، به فرایندی خودکار تبدیل نمود؛ بنابراین حتی Fotango نیز مجبور نبود کار زیادی برای حفظ این سرویس PaaS انجام دهد. حتی امکاناتی مانند تهیه تا تنظیم سرورهای مجازی، مقیاسبندی، پیکربندی، امنیت و پشتیبانگیری خودکار توسط زیمکی ارائه شد.
زیمکی در ابتدا با عنوان “Pre-Saved Yaks” برای توصیف حذف کارهای تکراری در دسترس قرار گرفت. این پلتفرم همچنین یک نمونه کاملا واضح از pay as you go یا همان پرداخت بعد از استفاده بود. در این روش استفاده از پلفترمها، برنامهها هیچ نیازی به پرداخت هزینه اولیه ندارند و بعد از راهاندازی و برمبنای مصرفی که انجام میدهند، حق اشتراک خود را پرداخت میکنند. اگر بخواهیم این موضوع را برایتان باز کنیم، باید بگوییم که هزینه دریافتی از مشتریان بر اساس میزان استفاده از فضای ذخیرهسازی، میزان ترافیک شبکهای که برنامههایشان دریافت کردهاند و JSOP محاسبه میشود. در نهایت، این سرویس رشد کرد و بسیار سودآور بود، اما Fotango در سال 2007 زیمکی را تعطیل کرد؛ چرا که این چیزی نبود که کسبوکارها بخواهند روی آن تمرکز کنند.
زمانی که زیمکی بسته شد، چندین هزار حساب توسعهدهنده داشت و در عین حال نشان میداد که چه اتفاقی میافتد وقتی خدماتی مانند زیمکی توسط یک شرکت یا بنگاه اقتصادی اداره میشود.
یکی از مشکلات اصلی زیمکی آن بود که به صورتی اوپن سورس اداره نمیشد، پس بعد از تعطیل شدن آن هیچ فرد یا سازمانی نتوانست از آن برای توسعه سیستمی مشابه استفاده کند و عملا یک پلتفرم عالی برای همیشه در قبرستان تکنولوژی مدفون شد.
در آوریل 2008، گوگل یک سیستم PaaS ایجاد و آن را برای 10000 توسعهدهنده راه اندازی کرد. این سیستم App Engine نام داشت و این پلتفرم PaaS هنوز هم تا به امروز در دسترس قرار دارد. در مورد موفقیت گوگل در زمینه ایجاد یک PaaS گفته میشود که این شرکت با موفقیت توانسته تا فضای محاسبات ابری اینترنت را یک شبه به یک صنعت کامل و صددرصد سودآور تبدیل کند.
App Engine گزینههای جایگزینی دارد که Open PaaS هستند. Open PaaS پلتفرمی است که بهعنوان یک سیستم platform as a service که همچنین منبع باز است و به هر کسی اجازه میدهد تا از کدهای آن برای ایجاد یک نمونه مشابه استفاده کند.