در روز پنجشنبه و پس از حمله روسیه به اوکراین، دولت جو بایدن تحریمهای گستردهای را علیه بانکها، شرکتهای انرژی و زیر ساختهای روسیه و تعدادی از نخبگان روسی اعمال کرد.
وزارت خزانهداری آمریکا طی یک بیانیه فهرست کاملی را منتشر کرد که در آن نهادهای تحریم شده به دو دسته موسسات مالی بزرگ روسیه و نخبگان و خانوادههای نزدیک به پوتین تقسیم میشوند. در میان افراد تحریم شده ولادیمیر کرینکو، مدیرعامل شرکت VK Group که در حال حاضر شرکت مادر Vkontakte، بزرگترین شرکت اجتماعی روسیه است، قرار دارد. درحالیکه او بهصورتی خاص بهدلیل کارش با VK Group تحریم نشده است، تحریمهای اعمال شده هنوز یکی از قدرتمندترین مدران فناوری روسیه را از تجارت با هر نهاد آمریکایی منع میکند.
اگرچه که این پلتفرم به انداز فیسبوک بزرگ نیست، VK پلتفرم رسانههای اجتماعی غالب در روسیه است. این رسانه ادعا میکند که در حال حاضر حدود 70 میلیون کاربر فعال ماهاه دارد که تقریبا یک چهارم اندازه توییتر است و اکثریت قریب به اتفاق این حسابها از داخل مرزهای جغرافیایی روسیه و به زبان روسی فعالیت میکنند.
اگر تاریخچه تاسیس این پلتفرم را بررسی کنیم، متوجه میشویم که کرینکو بنیانگذار پلتفرم VK نبوده است؛ در واقع ارتباط او با این شرکت تنها به سال 2021 باز میگردد. البته نباید این را فراموش کنیم که رهبری او در این شرکت نشاندهنده یکی از آخرین چرخشها در یک شبکه اجتماعی است که ایجاد شده و آن را از یکی از پلتفرمهایی که به حفظ حریم خصوصی کاربرانش متعهد بود را دور میکند.
شبکه اجتماعی VK توسط یکی از معروفترین افراد روسی در دنیا، یعنی پاول دورف که در حال حاضر پیامرسان تلگرام را در دست دارد، در سال 2006 و زمانی که او تنها 22 سال سن داشت ایجاد شد. موفقیت سریع این پلتفرم که اصلیترین دلیل آن عدم وجود یک نمونه بومی برای فیسبوک بود، باعث شد که دوروف لقب مارک زاکربرگ روسیه را به خود اختصاص دهد. مدیریت او بر این شبکه اجتماعی ادامه داشت تا اینکه در سال 2014 دوروف از سمت خود بهدلیل یک پروند توطئهآمیز که در آن ادعاهایی در مورد حادثه برخورد با یک افسر پلیس وجود داشت و در ادامه عنوان شد که این پلتفرم قصد دارد تا یک صندوق سرمایهگذاری متعلق به ایلیا را تصاحب کند، کنار گذاشته شد. شربوویچ، یکی از بزرگترین تاجران روسی و از متحدین اصلی پوتین، در ادامه این چالشها وارد میدان شد و بهصورتی یکباره چیزی در حدود 48 درصد از سهام این پلتفرم را خریداری کرد.
پس از این برکناری، پاول دوروف ادعا کرد که دولت روسیه بهصورتی مستقیم دستور به برکناری او داده است. او در آن زمان در گفتگویی با رسانه TechCrunch گفت:
میترسم بازگشتی به پلتفرم VK وجود نداشته باشد. البته من بهدلیل عدم همکاری با مقامات روسی برکنار شدم و آنها نمیتوانستند که من را تحمل کنند.
پس از این برکناری، پاول دوروف از روسیه فرار کرد و شروعبه تمرکز روی یک پروژه جدید، یعنی برنامه پیامرسانی رمزگذاری شده تلگرام که در سال 2013 تاسیس شد، کرد. از همان ابتدا، تلگرام از نگرش قویتری نسبتبه حفظ حریم خصوصی و آزادی بیان حمایت کرد. این نگرش پاول دوروف از آنجایی ناشی شد که در کشور تحریمها و سانسورهایی را دیده بود و میدانست که نباید پلتفرمش را به آن شکل جلو ببرد.
پاول دوروف ابتدا درخواستهای مقامات فرانسوی و بعدا از آن فشار سرویسهای امنیتی FSB روسیه را برای ایجاد یک در پشتی در رمزگذاری پلتفرمش که به دولتها اجازه میداد پیامهای رمزگذاری شده را شنود کنند را رد کرد. بهدنبال این رد درخواست، روسیه به شرکتهای مخابراتی خود دستور داد که تلگرام را در داخل این کشور مسدود کنند، اما تا حد زیادی شکست خوردند. دولت روسیه در نهایت در سال 2020 تسلیم شد و از آن زمان به بعد بسیاری از سازمانهای دولتی این کشور به استفاده از این پلتفرم رو آوردهاند. در کشور همسایه روسیه، یعنی اوکراین، چنین روشی پیادهسازی شد و سازمانهای دولتی این کشور هم به استفاده از این پلتفرم رو آوردند.
کرینکو که در حال حاضر 38 سال سن دارد، یک مقام اجرایی ارشد در اپراتور ملی مخابرات روسیه، یعنی Rostelecom است. پیش از آن، او سمتهای رئیس هیئت مدیره را در یک شرکت مخابراتی، بانک، و شرکت سرمایهگذاری را برعهده داشت. او تا حد زیادی این موفقیتها را مدیون سرگئی کرینکو، پدرش، که در گذشته نخست وزیر روسیه در دوران بوریس یلتسین بود و در حال حاضر سمت معاون اول رئیس ستاد در دولت پوتین را برعهده دارد، است. البته باید به این موضوع هم اشاره کنیم که سرگئی کرینکو نیز بهعنوان فردی نام برده در فهرست تحریمهای مربوط به نخبگان روسی قرار دارد.
تحت رهبری یک فرد مانند ولادیمیر کرینکو که متصل به دولت پوتین است، تصور اینکه VK محتواهایی انتقادی از دولت پوتین را در خود جای دهد یا اینکه هر سیستم مربوط به حریم خصوصی تلگرام پاول دوروف را اجرا کند، سخت است.