لینوکس از جمله سیستمعاملهای منبعباز است که علاوه بر جامعه خود، کاربران زیادی در سرتاسر دنیا بهخود اختصاص میدهد. در این مطلب کارو تک به آموزش نصب لینوکس میپردازیم و بهترین روش نصب لینوکس و مراحل نصب لینوکس را شرح میدهیم. با ما همراه باشید.
لینوکس در ظاهر و نحوه استفاده، دشوار بهنظر میرسد اما نصب آن سادهتر از آن چیزی است که انتظار دارید. شما حتی میتوانید آن را به شکل آزمایشی در سیستمعامل خود نصب کنید تا در صورت عدم علاقه، مشکلی در نصب مجدد ویندوز و طی کردن فرایندهای طولانی آن را نداشته باشید. در ادامه نصب گام به گام لینوکس را شرح میدهیم و به معرفی بهترین راههای نصب سیستم عامل لینوکس میپردازیم.
ابتدا باید توزیع لینوکسی که میخواهید در محیط کاربری از آن استفاده کنید را انتخاب کنید. توزیعهای لینوکس در واقع همان هستههای لینوکس و سایر نرمافزارهای مربوط به یک سیستمعامل هستند که بهشکل یک بستهبندی در اختیار شما قرار میگیرد. توزیعهای مختلف لینوکس، ابزارهای سیستمی، محیطهای دسکتاپ، برنامههای کاربردی و تمهای بصری را شامل میشوند.
Ubuntu و لینوکس مینت از جمله محبوبترین و شناختهشدهترین توزیعهای لینوکس هستند که دوستداران زیادی در سرتاسر دنیا دارند. گزینههای بسیار زیاد دیگر نیز وجود دارند که برخی از آنها برای کاربران فنیتر و باتجربهتر در نظر گرفته شده است. هنگامی که توزیع لینوکس مورد نظر خود را انتخاب کردید، از وبسایت آن بازدید کرده و فایل نصبی آن را دانلود کنید. یک فایل ISO دریافت میکنید که یک فایل تصویری دیسکی حاوی فایلهای نصب توزیع لینوکس است.
در برخی موارد ممکن است از شما خواسته شود که بین توزیعهای ۳۲ بیتی و ۶۴ بیتی، یکی را انتخاب کنید. اکثر کامپیوترهای مدرن دارای پردازندههای ۶۴ بیتی هستند و اگر کامپیوتر شما در دهه گذشته ساخته شده باشد، باید توزیع ۶۴ بیتی آن را انتخاب کنید.
بهمنظور آغاز راهاندازی و نصب توزیع لینوکسی که دانلود کردهاید، باید فایل نصبی قابل بوت یا همان Bootable را از فایل ISO خود ایجاد کنید. چندین راه وجود دارد که میتوانید این کار را انجام دهید. اگر یک DVD دارید که میخواهید از آن استفاده کنید، میتوانید فایل ISO را با استفاده از Burn disc image در ویندوز، رایت (Write) کنید. با این حال، احتمالاً بخواهید از یک درایو USB استفاده کنید چراکه فرایند سریعتری دارند و روی هر رایانهای کار میکنند.
برای ایجاد یک درایو USB قابل بوت لینوکس در ویندوز به موارد زیر نیاز دارید:
Rufus را راهاندازی کنید و برای شروع درایو فلش USB خود را در رایانه خود قرار دهید. ابتدا در کادر Device، درایو USB مورد نظر خود را انتخاب کنید. دوم، روی دکمه Select کلیک کنید و فایل ISO را که دانلود کردهاید، مرور کنید. در مرحله بعد نیز، روی دکمه Start کلیک کنید تا بوت کردن درایو USB آغاز شود.
ممکن است هشدارها یا ارورهایی را در ادامه مشاهده کنید؛ در صورتی که گزینههای پیشفرضی بهشما پیشنهاد داده شد، آنها را بپذیرید: اگر از شما خواسته شد فایلهای دیگری را دانلود کنید، گزینه Ok را بزنید و اگر از شما خواسته شد که در حالت ISO، فرآيند write را انجام دهید، Ok را بزنید. در نهایت، به شما اخطار داده میشود که Rufus همه فایلهای موجود در درایو USB شما را پاک میکند. در انتها مطمئن شوید که از فایلهای مهم نسخه پشتیبان تهیه کردهاید و برای ادامه، گزینه Ok را کلیک کنید.
روفوس، USB شما را به یک دستگاه نصبکننده تبدیل میکند. پس از آن که نوار Progress Bar بهشکل کامل سبز شد، گزینه Ready برای شما نمایش داده میشود و میتوانید نرمافزار را ببندید. مقاله “سیستم عامل لینوکس چیست” را مطالعه کنید.
در صورتی که سیستمعاملی روی کامپیوتر و دستگاه خود نصب ندارید، نیازی به بوت کردن و ایجاد اولویتبندی در منوی BIOS ندارید. شما فقط باید کامپیوتر خود را مجدداً راهاندازی کنید تا فایل نصبی لینوکس، بوت شود. اما در صورتی که دستگاه شما از ویندوز بوت میشود، مجبور میشوید کلید خاصی را برای دسترسی به منوی بوت دستگاه فشار دهید که فرایندی طولانی را بههمراه دارد. کلیدهای رایجی که ممکن است مجبور شوید در طول فرایند بوت فشار دهید عبارتاند از: Escape ،F12 ،F2 و F10.
همچنین ممکن است محبور شوید به صفحه تنظیمات سختافزاری BIOS یا UEFI بروید و ترتیب راهاندازی را تغییر دهید. فرایند دقیق به مدل رایانه شخصی شما بستگی دارد که میتوانید دستورالعملهای آن را در وبسایتهای مختلف یا وبسایت اصلی سازنده دستگاهتان پیدا کنید.
رایانههای شخصی مدرن با سیستمعامل UEFI، ویژگی تحت عنوان Secure Boot دارند. آنها طوری طراحی شدهاند که سیستمعاملهای تأییدنشده را بوت نمیکنند تا با این کار، دستگاه را دربرابر روتکیتها و سایر بدافزارها محافظت کنند.
برخی از توزیعهای لینوکس مانند اوبونتو، برای کار با Secure Boot و استفاده از یک بوتلودر ویژه، به امضای مایکروسافت نیاز دارند که به آنها اجازه میدهد روی سیستم شما اجرا شوند. سایر توزیعهای لینوکس ممکن است از شما بخواهند که Secure Boot را قبل از راهاندازی، غیرفعال کنید. در مجموعه در بسیاری از شرایط، توزیع لینوکس به شکل عادی در دستگاه شما بوت میشود. اگر لینوکس شما بوت میشود، نگران راهاندازی ایمن آن نباشید اما اگر پیام خطای Secure Boot را مشاهده کردید، اسناد توزیع لینوکس خود را برای اطلاعات بیشتر بررسی کنید یا حتی سعی کنید Secure Boot را در رایانه شخصی خود غیرفعال کنید. مقاله کا در خصوص ” مقایسه یونیکس و لینوکس” را مطالعه نمایید.
هنگامی که لینوکس را بوت میکنید، یک دسکتاپ زنده یا Live از لینوکس دریافت میکنید که با استفاده از آن، میتوانید بپیش از نصب لینوکس روی رایانه شخصیتان، از آن استفاده کنید. در واقع، لینوکس هنوز نصب نشده و رایانه و تغییری در رایانه شما بهوجود نمیآید. برای مثال، در اوبونتو، به جای گزینه install Ubuntu، میتوانید روی Try Ubuntu کلیک کنید تا به آزمایش آن بپردازید.
بهخاطر داشته باشید که احتمالاً پس از نصب، این سیستمعامل از عملکرد سریعتری برخوردار باشد چراکه از حافظه داخلی رایانه شما استفاده میکند. بهطور کلی، این روش برای اشخاص و کاربرانی مناسب است که میخواهند کمی با لینوکس بازی کنند و صرفاً قصد نصب لینوکس را ندارند. با راهاندازی مجدد و Restart کردن سیستم، درایو USB را بردارید تا دوباره به محیط ویندوز بازگردید.
همه توزیعهای لینوکس محیط زندهای را در اختیار شما قرار نمیدهد اما اکثریت آنها از این قابلیت برخوردار هستند و اگر میخواهید چندین توزیع را امتحان کنید، میتوانید به تکرار کردن این فرایند بپردازید.
به یاد داشته باشید که قبل از شروع نصب لینوکس، از فایلهای مهم سیستمتان نسخههای پشتیبان تهیه کنید. نصب لینوکس در حالت بوت دوگانه امکانپذیر است و نصبکننده لینوکس عموماً بهطور یکپارچه، اندازه پارتیشن ویندوز شما را بدون تأثیر روی فایلهایتان تغییر میدهد. با این حال، هنگام تغییر اندازه پارتیشن، ممکن است اشتباهاتی رخ دهد و ممکن است بهطور تصادفی روی گزینهای اشتباه کلیک کرده و پارتیشن ویندوزی خود را بهشکل کامل پاککنید. بنابراین، قبل از ادامه فرایندهای نصب لینوکس، ما بهشما پیشنهاد میکنیم تا از تمام دادههای خود، نسخهای پشتیبان و Backup داشته باشید.
اگر از توزیع لینوکس خود راضی هستید و فرایند خوبی روی رایانه شخصی شما دارد، میتوانید آن را نصب کنید. توزیعهای لینوکس مانند ویندوز روی درایو داخلی سیستم نصب خواهد شد. دو راه برای انجام این کار وجود دارد: میتوانید لینوکس را به شکل بوت دوگانه نصب کنید؛ به شکلی که لینوکس در کنار سیستمعامل ویندوزی شما روی هارد دیسک قرار میگیرد و بهشما این امکان را میدهد تا انتخاب کنید که کدام سیستمعامل را اجرا کنید.
روش دوم این است که لینوکس را روی ویندوز نصب کنید، که این موضوع موجب حذف سیستمعامل ویندوز میشود و لینوکس را جایگزین آن میکند. اگر دو هارد دیسک دارید، حتی میةوانید لینوکس را روی یکی از هارد دیسکها نصب کنید و از آنها در حالت بوت دوگانه استفاده کنید. تفاوت ویندوز 32 بیت با 64 در چیست ؟
توصیه میکنیم لینوکس را با پیکربندی بوت دوگانه نصب کنید تا بهخودتان این امکان را بدهید که از آن استفاده کنید. اگر هم از ویندوز خسته شدهاید و میدانید که واقعاً به ویندوز نیازی ندارید، میتوانید فضای هارد دیسک خود را بازیابی کرده و ویندوز را حذف کنید. فقط بهخاطر داشته باشید که همه برنامههای نصب شده و فایلهایی که از آنها نسخه پشتیبان تهیه نکردهاید را از دست خواهید داد.
برای انجام این مراحل، نصبکننده را از سیستم زنده لینوکس اجرا کنید. یافتن آن باید آسان باشد و معمولاً بهشکل یک نماد یا آیکون روی دسکتاپ شما قرار میگیرد. فایل Wizard نصبی، شما را در این فرایند راهنمایی میکند. گزینههایی که در ادامه برای شما نمایش داده میشود را با دقت بخوانید و مطمئن شوید که لینوکس را بهروشی که میخواهید، نصب میکنید. بهویژه، باید مراقب باشید که سیستم ویندوز خود را پاک نکنید یا لینوکس را روی درایوی اشتباه نصب نکنید.
پس از اتمام تمامی این مراحل، از شما خواسته میشود که کامپیوتر خود را مجدداً راهاندازی کنید. درایو USB یا DVD را که لینوکس را از آن نصب کردهاید، راهاندازی مجدد کرده و از دستگاه خود جدا کنید. رایانه شما به جای ویندوز، لینوکس را بوت میکند یا اگر از سناریوی بوت دوگانه استفاده کردهاید، منویی خواهید دید که به شما این امکان را میدهد تا یکی از دو سیستمعامل را انتخاب کنید.
مایکروسافت برای اولین بار درجاتی از سازگاری را از طریق Subsystem ویندوز برای لینوکس (WLS) به کاربران ارائه کرد که با بهروزرسانی سالگرد ویندوز ۱۰ در سال ۲۰۱۶ معرفی شد. نسخه اولیه این ابزار چندان عالی نبود، بهخصوص که از یک هسته سازگار با لینوکس با توسعه مایکروسافت استفاده میکرد. WSL 2 در ژوئن ۲۰۱۹ با گنجاندن هسته کامل لینوکس مستقیماً در ویندوز ۱۰ از طریق Hyper-V داخلی سیستمعامل، تغییر یافت.
نصب WSL در گذشته یک فرآيند پیچیده بود که شامل فعال کردن دستی سرویسهای مختلف، دانلود ابزار و نصب آن بدون کمک زیاد از سوی ویندوز بود. با انتشار نسخههای بعدی ویندوز ۱۰، این موضوع تغییر کرد و ویندوز ۱۱ همچنان استفاده از توزیعهای لینوکس در یک محیط ماشین مجازی را بهآسانی در اختیار کاربران قرار میدهد. در ادامه به نحوه استفاده از Subsystem ویندوز برای لینوکس در ویندوز ۱۰ و ویندوز ۱۱ اشاره میکنیم.
PowerShell یا Command Prompt را بهعنوان مدیر سیستم راهاندازی کنید. این کار بهراحتی با جستجوی آنها در منوی Start انجام میشود. هر گزینهای را که انتخاب میکنید، فقط با زدن Enter خط فرمان را راهاندازی نکنید، زیرا ویندوز به شما اجازه نصب WSL را به کاربران معمولی نمیدهد. بهجای آن میتوانید Run as administrator از نتایج جستجو کلیک کنید. این دستور را بنویسید: wsl –install
با فرض این که شما PowerShell یا Command Propmt را به شکل Run as administrator راهاندازی کردهاید، این دستور باید بهطور خودکار خدماتی را که WSL به آنها متکی است، فعال کند، برنامه کاربردی را دانلود کند و هر آن چه را که برای عملکرد نیاز دارد، بدون ورودی بیشتر نصب کند. همچنین Ubuntu، یک توزیع محبوب لینوکس را دانلود و نصب میکند که بهطور پیشفرض در همه جا، از رایانههای تکبرد گرفته تا سرورسهای سازمانی، یافت میشود. مقاله ما در خصوص مشکلات ویندوز ۱۱ را بخوانید.
کامپیوتر خود را مجدداً راهاندازی کنید. یک نوتیفیکیشن ظاهر میشود که به شما میگوید WSL نصب شده است و پس از راهاندازی مجدد رایانه شخصی برای استفاده در دسترس خواهد بود. لازم نیست فوراً سیستم خود را راهاندازی کنید، اما اگر این کار را نکنید، WSL به شما یادآوری میکند که دفعه بعد که سعی میکنید از این ابزار استفاده کنید، باید دوباره راهاندازی شود. بنابراین هرچه زودتر راهاندازی مجدد را انجام دهید. WSL پس از راهاندازی مجدد، مراحل نصب را بهطور خودکار انجام میدهد.
در ادامه، نام کاربری و رمز عبور خود را در WSL وارد کنید.
ممکن است با اروری مبنی بر “The Requested operation requires elevation” مواجه شوید. اگر دستور wsl –install را وارد کرده و یک پیغام خطایی مانند تصویر زیر مشاهده میکنید، به این دلیل است که Powershell یا Command Prompt را در نقش administrator اجرا نمیکنید و اگر میخواهید WSL را نصب کنید، باید این کار را انجام دهید. برای اطلاع از نحوه اجرای برنامهها در نقش administrator، به مرحله اول مراجعه کنید.
Ubuntu توزیع پیشفرض لینوکس است که در کنار سابسیستم ویندوز برای لینوکس نصب شده است اما این تنها یک جرعه از دنیای لینوکس را دربرمیگیرد. دو راه برای نصب توزیعهای لینوکس جایگزین با رابطهای کاربری پیشفرض، ابزارهای از پیش نصبشده و سایر ویژگیها وجود دارد: از طریق خط فرمان و از طریق فروشگاه مایکروسافت.
خط فرمان یا همان Command Prompt یا PowerShell، راحتترین راه برای نصب برخی از توزیعهای لینوکس محبوبتر امروزی است. دستور زیر را در این محیط وارد کنید: wsl –list –online
بخش wsl نشان میدهد که ما از سابسیستم ویندوز برای لینوکس استفاده میکنیم، list فهرستی از توزیعهای لینوکس پشتیبانیشده را ارائه میدهد و دستور online توزیعهایی را که مایکروسافت ارائه میدهد را بهنمایش میگذارد. با اجرای آن در کامپیوتر، فهرستی از توزیعهایی را که میتوان از طریق خط فرمان نصب کرد، برگرداند. سپس دستور زیر را برای نصب توزیعی جدید بنویسید: <wsl –install -d <Distro
این دستور به زیرسیستم ویندوز برای لینوکس میگوید که یکی از توزیعهای فهرستشده از طریق دستور قبلی را نصب کند.
راه دوم، فروشگاه مایکروسافت است. کاربران زیادی با خط فرمان راحت نیستند و میتوانند توزیعهای لینوکس را از طریق فروشگاه مایکروسافت نصب کنند. این امر بهسختی بیشتری نسبت به خط فرمان نیاز دارد، به این دلیل که شامل یک رابط گرافیکی بهجای یک سیستم متنمحور است اما باید برای هر کسی که قبلاً نرمافزاری را از طریق یک پلفترم توزیع مرکزی نصب کرده است، یک فرایند آشنا است.
فروشگاه مایکروسافت را باز کنید. این برنامهها در ویندوز ۱۱ بهطور خودکار به منوی استارت و نوار وظیفه پین میشوند اما اگر آن را از مکان پیشفرض حذف کنید، با جستجوی Store از منوی استارت، میتوانید به آن دسترسی داشته باشید.
سپس لینوکس را جستجو کنید. توزیعهای لینوکس قسمتی اختصاصی در فروشگاه مایکروسافت ندارند اما جستجوی واژه لینوکس، توزیعهای موجود را برای شما نمایش میدهد. چندین نسخه از اوبونتو برای دانلود در دسترس است. روی توزیعی که به آن علاقه دارید، کلیک کنید، سپس روی گزینه Install کلیک کنید. تا زمانی که یک حساب مایکروسافت ایجاد کردهاید، فروشگاه مایکروسافت باقی مراحل را انجام میدهد. پس از تکمیل، یک توزیع جدید برای دسترسی از طریق زیرسیستم ویندوز برای لینوکس خواهید داشت.
WSL دسترسی به رابطهای خط فرمان لینوکس را فراهم میکرد که احتمالاً برای کاربران باتجربه خوب بود اما بعید بود که مایکروسافت، سیستمعامل را برای تازهواردان در دسترس قرار دهد. این موضوع تغییر کرده و اکنون امکان استفاده از برنامههای رابط کاربری گرافیکی لینوکس در ویندوز وجود دارد. WSL را با این دستور ارتقاء دهید: wsl –update
این دستور، Subsystem ویندوز را برای لینوکس بهروزرسانی میکند تا بتوانید از برنامههای رابط کاربری گرافیکی از طریق این ابزار استفاده کنید. توجه داشته باشید که مایکروسافت این ویژگی را فقط از طریق WSL 2 در اختیار کاربران ارائه میدهد. wsl را با این دستور Restart کنید: wsl –shutdown
درایو مناسب برای پردازنده گرافیکی خود را نصب کنید. دستورالعملهای لازم را دنبال کنید تا مطمئن شوید کارت گرافیک مجزای شما یا GPU یکپارچه ساختهشده در CPU شما، برای اجرای نرمافزار لینوکس مبتنی بر گرافیک در کنار خود ویندوز بهینه شده است.
در ادامه، نرمافزاری را که میخواهید استفاده کنید، نصب کنید. توزیعهای لینوکس بستههای مختلفی را در اختیار کاربران قرار میدهند که میتوان از آن برای نصب نرمافزار از طریق خط فرمان استفاده کرد. برخی نیز پلتفرمهای توزیع مرکزی مشابه فروشگاه مایکروسافت را ارائه میکنند که در آن برنامههای لینوکس را میتوان یافت. فرقی نمیکند که چه روش نصبی را انتخاب میکنید، اما باید نرمافزاری را نصب کنید. در غیر این صورت، به هر آن چه توزیع داخلی دارد، محدود خواهید شد.
در ادامه، برنامه را اجرا کنید، سپس مانند سایر برنامههای ویندوز با آن تعامل داشته باشید. مایکروسافت پشتیبانی WSL 2 را برای برنامههای رابط کاربری گرافیکی طراحی کرد تا شبیه به تجربه ویندوز باشد. هنگامی که نرمافزار راهاندازی شد، میتوان با استفاده از کنترلهای روی صفحه با آن تعامل کرد، آن را بهمنوی Start پین کرد، به نوار Taskbar اضافه کرد و در نهایت، مانند یک برنامه معمولی ویندوز به استفاده از آن پرداخت.
این اولین مراحلی است که برای استفاده از Subsystem ویندوز برای لینوکس نیاز دارید. ممکن است کمی طول بکشد تا به ابزارهای متمرکز خط فرمان و ویژگیهای خاص لینوکس عادت کنید، اما این ویژگی استفاده هماهنگ از نرمافزار مبتنی بر لینوکس و ویندوز را آسانتر از همیشه میکند.
در این مطلب به نصب سیستم عامل لینوکس، بهترین روش نصب لینوکس و نصب گام به گام لینوکس پرداختیم و مراحل نصب آن را به شکل کامل شرح دادیم. امیدواریم از خواندن آن لذت ببرید. نظرات و پیشنهادها خود را با ما در بخش کامنت بهاشتراک بگذارید.