آمازون نامی آشنا برای شما است، مگر نه؟ منظورم رودخانهای در آفریقا نیست! فروشگاه آمازون را میگویم. پشت پرده این کسبوکار بسیار قدرتمند که سالیان سال است در سرتاسر جهان مشغول به فعالیت است، یک شخص قرار دارد؛ شخصی که تا سالها بهعنوان ثروتمندترین مرد جهان شناخته میشد: جف بزوس. چه درباره این کارآفرین مشهور میدانید؟
بنیانگذار و مدیرعامل آمازون که این شرکت را در سال ۱۹۹۴ تأسیس کرد، سالهای پرفراز و نشیبی را سپری کرده است؛ حتی تا آنجایی پیش رفت که در سال ۲۰۱۹ مرحله طلاق را پشت سر گذاشت. اما ۲۰۱۹ آنقدرها نیز برای بزوس بد نبود: او با دوست دخترش، لورن سانچز به سرتاسر جهان سفر کرد، در مراسم اختصاصی Met Gala شرکت کرد و یکی دیگر از روزهای موفق خود را با کیتی پری، لیل ناس ایکس و ۴۵ هزار کارمند آمازون جشن گرفت. در سال ۲۰۱۷، بزوس پس از اینکه دارایی خالص او به ۱۵۰ میلیارد دلار رسید، به نقطه عطفی دست یافت و به گفته بلومبرگ، به ثروتمندترین مرد در تاریخ مدرن تبدیل شد. براساس شاخص های میلیاردرهای بلومبرگ، دارایی خالص او اکنون حدود ۱۱۸ میلیارد دلار است. در اواخر سال ۲۰۱۸، آمازون برای مدت کوتاهی به دومین شرکت آمریکایی پس از اپل تبدیل شد که به ارزشی بیش از ۱ تریلیون دلار دست یافته است (اگرچه ارزش بازار آن از آن زمان به زیر این آستانه رسیده است.)
با این حال، این موفقیت یکشبه بهدست نیامده است. بزوس کار خود را در دنیای صندوقهای تأمینی در دهه ۹۰ آغاز کرد، سپس یک شغل راحت را ترک کرد و استارتآپ خود را راهاندازی کرد. در ادامه قصد داریم زندگی این چهره دوستداشتنی آمریکایی را با یکدیگر بررسی کنیم؛ اینکه چگونه توانست از یک شغلهایی همچون کارمند مکدونالد و حتی شرکتهای بزرگ والاستریت مثل D.E Shaw، ثروتمندترین مرد جهان شود.
جف بزوس، کارآفرین و پیشگام تجارت الکترونیک (e-Commerce)، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تجارتالکترونیک آمازون، مالک واشنگتنپست و بنیانگذار شرکت اکتشافات فضایی Blue Origin است. سرمایهگذاریهای تجاری موفق و پیدرپی، وی را به یکی از ثروتمندترین افراد جهان تبدیل کرده است. بزوس که در سال ۱۹۶۴ در نیومکزیکو بهدنیا آمد، علاقه اولیهای به کامپیوتر داشت و در دانگشاه پرینستون در رشته علوم کامپیوتر و مهندسی برق تحصیل کرد. پس از فارغالتحصیلی، او در والاستریت کار میکرد و در سال ۱۹۹۰ جوانترین معاون ارشد در شرکت سرمایهگذاری D.E. Shaw شد. چهار سال بعد، بزوس شغل پردرآمد خود را رها کرد و Amazon.com را راهاندازی کرد؛ یک کتابفروشی آنلاین که به یکی از بزرگترین داستانهای موفقیت در تمام اینترنت تبدیل شد.
در سال ۲۰۱۳، بزوس واشنگتنپست را خریداری کرد و در سال ۲۰۱۷ آمازون شرکت Whole Foods را بهتصرف خود درآورد. در فوریه ۲۰۲۱، آمازون اعلام کرد که بزوس از سمت مدیرعاملی در سهماهه سوم سال کنارهگیری میکند.
بزوس در ۱۲ ژانویه ۱۹۶۴ در آلبوکرکیِ ایالت نیومکزیکو از مادری نوجوان به نام جکلین گیسه یورگنسن و تد یورگنسن بهدنیا آمد. پدر و مادر جف کمتر از یک سال بود که با یکدیگر ازدواج کرده بودند. وقتی بزوس ۴ ساله بود، مادرش دوباره با مایک بزوس، یک مهاجر کوبایی ازدواج کرد. بزوس در سال ۱۹۸۶ از دانشگاه پرینستون در رشته علوم کامپیوتر و مهندسی برق فارغالتحصیل شد. وی در دوران کودکی به نحوه کارکرد کارها علاقه اولیه نشان داد، گاراژ والدینش را به آزمایشگاه تبدیل کرد و وسایل برقی را در اطراف خانهاش درست میکرد.
او در نوجوانی با خانوادهاش به میامی نقل مکان کرد و درآنجا عشق به کامپیوتر را برای اولینبار تجربه کرد و در همانجا نیز از دبیرستان فارغالتحصیل شد. در دوران دبیرستان بود که اولین کسبوکار خود یعنی Dream Institute را راهاندازی کرد؛ یک اردوی تابستانی آموزشی برای کلاسهای چهارم، پنجم و ششم.
پس از فارغالتحصیلی از پرینستون، بزوس در چندین شرکت در والاستریت کار پیدا کرد، از جمله شرکتهای Bankers Trust، شرکت Fitel و شرکت سرمایهگذاری D.E Shaw در سال ۱۹۹۰. شایان ذکر است که وی در آن زمان، جوانترین معاون رئیس در شرکت D.E Shaw شناخته میشد. درحالی که حرفه او در امور مالی بسیار پردرآمد بود، بزوس تصمیم گرفت تا حرکتی پرخطر به دنیای نوپای تجارت الکترونیک انجام دهد. او در سال ۱۹۹۴ کار خود را رها کرد، به سیاتل نقل مکان کرد و با افتتاح یک کتابفروشی آنلاین، پتانسیلهای بکر بازار اینترنت را مورد هدف قرار داد.
بزوس در ۱۶ جولای سال ۱۹۹۵، Amazon.com را که همان رودخانه پر پیچوخم آمریکای جنوبی است، پس از درخواست از ۳۰۰ دوست خود برای آزمایش بتا سایتاش، افتتاح کرد. در ماههای منتهی به راهاندازی، چند کارمند شروع به توسعه نرمافزار با بزوس در گاراژ او کردند. آنها در نهایت عملیات را به یک خانه دو خوابه مجهز به سه ایستگاه خورشیدی گسترش دادند.
موفقیت اولیه این شرکت، یک شهاب سنگ خالص بود؛ بدون تبلیغات مطبوعاتی، Amazon.com ظرف ۳۰ روز در سرتاسر ایالات متحده و در ۴۵ کشور خارجی کتاب فروخت. در عرض دو ماه، فروش این استارتآپ به ۲۰۰۰۰ دلار در هفته رسید که سریعتر از آنچه بزوس و تیم استارتآپش تصور میکردند، بود. Amazon.com در سال ۱۹۹۷ عمومی شد و بسیاری از تحلیلگران بازار را به این سوال سوق داد که آیا زمانی که خردهفروشان سنتی، سایتهای تجارت الکترونیک خود را راهاندازی میکنند، این شرکت میتواند جایگاه خود را حفظ کند یا خیر. دو سال بعد، این استارتآپ نهتنها به راه خود ادامه داد، بلکه از رقبا نیز پیشی گرفت و به یک رهبر در صنعت تجارت الکترونیک تبدیل شد.
بزوس به تنوع بخشیدن به پیشنهادات آمازون با فروش سیدی و ویدیو در سال ۱۹۹۸ و بعداً لباس، لوازم الکترونیک، اسباب بازی و موارد دیگر از طریق مشارکتهای عمده در فروشگاههای خردهفروشی ادامه داد. درحالی که بسیاری از داتکامهای اوایل دهه ۹۰ از کار افتادند، آمازون با فروش سالانه شکوفا شد که از ۵۱۰۰۰۰ دلار در سال ۱۹۹۵ به بیش از ۱۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ رسید.
بهعنوان بخشی از نامه سالانه سهامداران در سال ۲۰۱۸، این سرمایهدار رسانهای گفت که این شرکت از ۱۰۰ میلیون مشترک پرداختی آمازون پرایم نیز فراتر رفته است. تا سپتامبر ۲۰۱۸، ارزش آمازون بیش از ۱ تریلیون دلار بود که به دومین شرکتی تبدیل شده بود که تنها چند هفته پس از اپل، به این رکورد رسید.
در پایان سال ۲۰۱۸، آمازون اعلام کرد که حداقل دستمزد کارکنان خود را به ۱۵ دلار در ساعت افزایش میدهد. این شرکت به دلیل شرایط کاری و سرعت طاقتفرسا مورد انتقاد قرار میگرفت و کارمندان در جریان پرایمدی در جولای ۲۰۱۹ اعتراضاتی را انجام دادند. در سال ۲۰۰۶، این شرکت سرویس ویدیوی درخواستی خود را راهاندازی کرد. این سرویس در ابتدا با نام Amazon Unbox شناخته میشد، اما در نهایت به Amazon Instant Video تغییر نام داد. بزوس چندین برنامه اصلی را با راهاندازی استودیوی آمازون در سال ۲۰۱۳ بهنمایش گذاشت و در سال ۲۰۱۴ با آثار تحسینشدهای همچون Transparent و Mozart in the Jungle به موفقیتهای بزرگی دست یافت.
این شرکت اولین فیلم بلند اصلی خود را با نام Chi-Raq به کارگردانی اسپایک لی در سال ۲۰۱۵ تولید و منتشر کرد. در سال ۲۰۱۶، بزوس برای یک ظاهر کوتاه در نقش یک بیگانه در Star Trek Beyond جلوی دوربین رفت. بزوس که از دوران کودکی طرفداران پیشتازان فضا بوده است، در تیتراژ فیلم در IMDb به عنوان یکی از مقامات ناوگان ستارگان ذکر شده است.
بیشتر بخوانید: دلیل اینکه جف بزوس و بیل گیتس هنوز ظرف میشویند!
در اوایل سال ۲۰۱۸، سیاتل تایمز گزارش داد که آمازون، عملیات خردهفروشی مصرفکننده خود را بهمنظور تمرکز بر حوزههای روبهرشد از جمله سرگرمیهای دیجیتال و الکسا، با پلفترم مجازی آمازون ادغام کرده است. در ادامه به محصولات مختلف این شرکت میپردازیم و به برخی از آنها اشاره میکنیم:
یکی از محصولات تحسینشده آمازون، Kindle است؛ یک کتابخوان دیجیتالی دستی که به کاربران امکان خرید، دانلود، خواندن و ذخیره کتابهای انتخابی خود را میداد. بزوس با پردهبرداری از Kindle Fire در سال ۲۰۱۱، آمازون را وارد بازار تبلت نیز کرد. سپتامبر سال بعد، او Kindle Fire HD جدید را معرفی کرد؛ تبلت نسل بعدی این شرکت که طراحی شده است تا در بازار محصولات هوشمند، به رقابت با آیپد اپل بپردازد.
بهگزارش ای بی سی نیوز، بزوس دراینباره گفت:
ما بهترین تبلت را با قیمت مشخصی نساختهایم. ما بهترین تبلت را به هر قیمتی ساختهایم.
در اوایل دسامبر ۲۰۱۳، بزوس با فاش کردن یک ابتکار آزمایشی جدید توسط آمازون به نام Amazon Prime Air که از هواپیماهای بدون سرنشین برای ارائه خدمات تحویل به مشتریان استفاده میکرد، خبرساز شد. او گفت که این پهپادها میتوانند اقلامی با وزن حداکثر پنج پوند را حمل کنند و میتوانند در فاصله ۱۰ مایلی از مرکز توزیع شرکت حرکت کنند. اولین تحویل پرایمایر در کمبریج انگلستان در ۷ دسامبر ۲۰۱۶ انجام شد.
بزوس یکی از معدود اشتباهات بزرگ آمازون را هنگامی که این شرکت، Fire Phone را در سال ۲۰۱۴ راهاندازی کرد، مرتکب شد. وی بهسبب حیلهگری بیش از حد مورد انتقادات بسیاری قرار گرفت و این موضوع باعث شد تا خط تولید این گوشیها یک سال بعد بهطور کامل متوقف شود.
بزوس به بازار تحویل غذا چشم دوخته بود و در سال ۲۰۱۷ آمازون اعلام کرد که زنجیره خواربار فروشی Whole Food را به مبلغ ۱۳.۷ میلیارد دلار بهصورت نقدی خریداری کرده است. این شرکت بسته به بازار، شروع به ارائه معاملات در فروشگاه به مشتریان آمازون پرایم و تحویل مواد غذایی در کمتر از دو ساعت کرد. در نتیجه، Walmart و Krogers نیز شروع به ارائه چنین ویژگی به مشتریان خود کردند.
در ۵ آگوست ۲۰۱۳، بزوس با خرید واشنگتن پست و سایر نشریات وابسته به شرکت مادرش به قیمت ۲۵۰ میلیون دلار، در سرتاسر جهان خبرساز شد. این معامله پایان دوره چهار نسل سلطنت بر این شرکت توسط خانواده گراهام بود که شامل دونالد ای گراهام، رئیس و مدیر اجرایی شرکت و خواهرزاده او، ناشر واشنگتنپست، کاترین گراهام بود. گراهام در تلاش برای توضیح این معامله گفت:
پست نمیتوانست تحت مالکیت شرکت دوام بیارود و برای آینده قابل پیشبینی خود سودآور باشد. ما میخواستیم بیشتر از چیزی تحت عنوان زنده ماندن را برای این روزنامه انجام دهیم. من نمیگویم که این معامله موفقیت را تضمین میکند، اما شانس بسیار بیشتری برای موفقیت به ما میدهد.
بزوس در بیانیهای به کارمندان پست در ۵ آگوست نوشت:
ارزشهای واشنگتنپست نیازی به تغییر ندارند… البته در سال های آینده تغییراتی در این شرکت وجود خواهد داشت. این امر ضروری است و با یا بدون مالکیت جدید اتفاق میافتد. اینترنت تقریباً همه عناصر را تغییر میدهد. کسبوکار خبری، کوتاه کردن چرخههای خبری، فرسایش منابع قابل اعتماد طولانیمدت و فعال کردن انواع جدیدی از رقابت که برخی از آنها هزینههای کمی برای جمعآوری اخبار را محتمل میشوند.
بزوس صدها خبرنگار و سردبیر را استخدام کرد و کارکنان فناوری روزنامه را نیز سه برابر کرد (صدها نفر از این کارمندان نامه سرگشادهای به رئیس خود منتشر کردند و خواستار افزایش حقوق و مزایای بهتر در تابستان ۲۰۱۸ شدند). این سازمان اخبار داغ و دست اول جنجالبرانگیز بسیاری را در سطح جهانی منتشر کرد، از جمله افشای این موضوع که مایکل فلین، مشاور سابق امنیت ملی درباره تماس خود با روسها دروغ گفته است؛ موضوعی که در نهایت منجر به استعفای او شد.
در سال ۲۰۱۶، این سازمان اعلام کرد که در مسیر سودآوری حرکت میکند. در سال بعد، پست درآمد تبلیغاتی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار را بهخود اختصاص داده بود که سه سال متوالی رشد درآمد دو رقمی را شامل میشود. براساس گزارش ComScore۷ وانشگتنپست با ۸۶.۴ میلیون کاربر منحصربهفرد تا ژوئن ۲۰۱۹، از روزنامه دیجیتال نیویورکتایمز در کاربران منحصربهفرد پیشی گرفت.
بیشتر بخوانید: زندگینامه الیزابت هولمز؛ بانوی خون سیلیکونولی
در سال ۲۰۰۰، بزوس Blue Origin را تأسیس کرد، یک شرکت هوافضا که فناوریهایی را برای کاهش هزینه سفرهای فضایی توسعه میداد تا آن را برای مشتریان پولی در دسترس قرار دهد. برای یک دهه و نیم، این شرکت به شکل بیسروصدا فعالیت میکرد. سپس در سال ۲۰۱۶، بزوس از خبرنگاران دعوت کرد تا از دفتر مرکزی این شرکت در کنت، واقع در واشنگتن پست در جنب سیاتل، بازدید کنند. او تصویری از انسانها را توصیف کرد که نهتنها از فضا بازدید میکنند، بلکه در نهایت فضا را به استعمار خود درمیآورند. در سال ۲۰۱۷، بزوس قول داد سالانه حدود ۱ میلیارد دلار از سهام آمازون را برای تأمین مالی Blue Origin بفروشد. دو سال بعد، او فرودگر ماه Blue Origin را فاش کرد و گفت که این شرکت درحال انجام پروازهای آزمایشی موشک نیو شپرد زیرمداری خود است که گردشگران را برای چند دقیقه به فضا میبرد:
ما قصد داریم جادهای به فضا بسازیم. اتفاقات شگفتانگیزی به زودی رخ خواهد داد.
در آگوست ۲۰۱۹، ناسا اعلام کرد که Blue Origin در میان ۱۳ شرکت انتخابشده برای همکاری در ۱۰ پروژه فناوری برای رسیدن به ماه و مریخ است. Blue Origin درحال توسعه یک سیستم فرود ایمن و دقیق برای ماه و همچنین توسعه موتور برای موشکهای دارای پیشران مایع است. این شرکت همچنین درحال همکاری با ناسا برای ساخت و پرتاب موشکهای قابل استفاده مجدد از یک مجموعه بازسازیشده در خارج از مرکز فضایی کندی ناسا است.
در سال ۲۰۱۸، بزوس صندوق Bezos Day One را راهاندازی کرد که بر تأمین مالی سازمانهای غیرانتفاعی موجود که به خانوادههای بیخانمان کمک میکنند و ایجاد شبکهای از پیشدبستانیهای جدید و غیرانتفاعیهای درجه اول در جوامع کمدرآمد، تمرکز دارد. این اعلامیه یک سال پس از آن منتشر شد که بزوس از دنبالکنندگان توییتر خود پرسید که چگونه بخشی از داراییهای خود را اهدا کنند.
بزوس قبل از طلاق، این سازمان را با همسر سابقاش، مکنزی، تأسیس کرد و او ۲ میلیارد دلار از داراییهای شخصی خود را برای تأمین مالی این سازمان غیرانتفاعی بخشید. بزوس بهعنوان یکی از ثروتمندترین افراد جهان، در گذشته به دلیل فقدان تلاشهای بشردوستانه مورد انتقاد علنی نیز قرار گرفته بود.
در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۸، آمازون، Berkshire Hathaway و JPMorgan Chase یک بیانیه مطبوعاتی مشترک ارائه کردهاند که در آن، اعلام برنامههایی را برای تجمیع منابع خود برای تشکیل یک شرکت مراقبتهای بهداشتی جدید برای کارمندان آمریکایی را شامل میشد. براساس گزارشها و بیانیههای منتشر شده، این شرکت عاری از انگیزهها و محدودیتهای سودآور خواهد بود چراکه تلاش میکند راههایی برای کاهش هزینهها و افزایش رضایت بیماران با تمرکز اولیه بر راهحلهای فناوری بیابد. بزوس دراینباره گفت:
سیستم مراقبتهای بهداشتی پیچیده است و ما با چشم باز در مورد درچه سختی، وارد این چالش میشویم. هرچند ممکن است سخت باشد، کاهش بار مراقبتهای بهداشتی بر اقتصاد و در عین حال بهبود نتایج برای کارکنان و خانوادههای آنها، ارزش تلاش را دارد.
در ۱۷ فوریه ۲۰۲۰، بزوس اعلام کرد که درحال راهاندازی صندوق زمینی Bezos برای مبارزه با اثرات مخرب بالقوه تغییرات آبوهوایی است. بزوس در کنار اختصاص ۱۰ میلیارد دلار به این ابتکار، عنوان کرد که شروع به صدور کمکهای مالی خواهد کرد و علاوه بر مشارکت با دانشمندان، فعالان و سازمانهای غیردولتی، هر تلاشی را که امکانی واقعی برای کمک به حفظ و محافظت از جهان طبیعی ارائه میدهد، تأمین مالی خواهد کرد.
در فوریه ۲۰۲۱، آمازون اعلام کرد که بزوس از سمت مدیرعاملی در سهماهه سوم سال کنارهگیری میکند و به ریاست اجرایی هیئت مدیره آمازون تبدیل خواهد شد.
بزوس زمانی زمانی که در D.E مشغول به کار بود، با مکنزی تاتل آشنا شد؛ بزوس بهعنوان معاون ارشد رئیس و مکنزی بهعنوان دستیار اداری برای پرداخت قبوض برای تأمین هزینه حرفه نویسندگی خود در این شرکت مشغول به کار بودند. این زوج سه ماه قبل از نامزدی با یکدیگر بیرون میرفتند و مدت کوتاهی پس از آن در سال ۱۹۹۳ ازدواج کردند. مکنزی بخشی جداییناپذیر از تأسیس و موفقیت آمازون بود که به ایجاد اولین طرح تجاری این شرکت کمک کرد و بهعنوان اولین حسابدار نیز به این شرکت خدمت کرد.
اگرچه او ساکت و اهل کتاب بود، اما علناً از آمازون و همسرش حمایت میکرد. وی که یک رماننویس بود و در طول سالهای تحصیل در دانشگاه پرینستون زیر نظر تونی موریسون آموزش میدید، اولین کتاب خود را با نام «The Testing of Luther Albright» در سال ۲۰۰۵ و دومین رماناش را با عنوان «Traps» در سال ۲۰۱۳ بهچاپ رساند. پس از بیش از ۲۵ سال زندگی مشترک، بزوس و مکنزی در سال ۲۰۱۹ از هم جدا شدند. به عنوان بخشی از توافقنامه طلاق، سهام بزوس در آمازون از ۱۶ درصد به ۱۲ درصد کاهش یافت و به این ترتیب سهام او نزدیک به ۱۱۰ میلیارد دلار و سهام مکنزی به بیش از ۳۷ میلیارد دلار رسید. مکنزی اعلام کرد که قصد دارد حداقل نیمی از ثروت خود را به امور خیریه ببخشد. بزوس و مکنزی چهار فرزند دارند: سه پسر و یک دختر که از چین به فرزندی پذیرفته شدهاند.
درست پس از اینکه بزوس در ژانویه ۲۰۱۹ طلاق خود را از مکنزی اعلام کرد، The National Enquirer افشاگری ۱۱ صفحهای از رابطه خارج از ادواج این غول تکنولوژی با مجری تلویزیون، لورن سانچز را منتشر کرد. بزوس متعاقباً تحقیقاتی را در مورد انگیزههای The National Enquirer و شرکت مادر آن یعنی American Media Inc آغاز کرد. ماه بعد، در یک پست طولانی در Medium، بزوس این شرکت را متهم کرد که اگر از تحقیقات منصرف نشود، اطلاعات و عکسهایی صریح را منتشر خواهد کرد. بزوس در اینباره نوشت:
البته من نمیخواهم عکسهای شخصی منتشر شود، اما در رویه شناختهشده باجگیری، لطف سیاسی، حملات سیاسی و فساد شرکت نخواهم کرد. من ترجیح میدهم بایستم، این سیاهه را بچرخانم و ببینم چه چیزی بیرون میآید.
در همان پست، بزوس پیشنهاد کرد که احتمالاً ارتباطاتی بین اقدامات AMI و دولت عربستان سعودی وجود دارد. بعدها، تجزیهوتحلیل پزشکی قانونی نشان داد که پس از دریافت ویدیویی از طریق واتساپ از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، گوشی هوشمند بزوس هک شده است. سانچز در آوریل ۲۰۱۹ از همسرش جدا شد. او و بزوس اولین حضور عمومی خود را به عنوان زوج در ماه جولای در ویمبلدون انجام دادند.
بر اساس شاخص میلیاردرهای بلومبرگ، جف بزوس تا 23 دسامبر 2021 دارایی خالص 197 میلیارد دلاری را به خود اختصاص میدهد
طبق محاسبات Vizaca، براساس ارقام جولای ۲۰۲۱، بزوس تقریباً ۸.۹۹ میلیارد دلار در ماه یا ۲.۲۵ میلیارد دلار در هفته یا ۳۲۱ میلیون دلار در روز درآمد دارد
بزوس علاوه بر تأسیس آمازون، صاحب واشنگتنپست و شرکت اکتشافات فضایی Blue Origin است